Ngọa Long Sơn (xuất hiện nghĩa con rồng nằm), là tên chữ của núi Dài. Đấy là ngọn núi thuộc dạng núi dốc, được tạo ra trong thời kỳ tạo sơn mãnh liệt nên núi xuất hiện độ cao 554m (xuất hiện nơi ghi 580m) và độ dốc lớn trên 25 độ.
Đá trên núi phần lớn là đá cứng với nhiều phen tạp không giống nhau (đá núi lửa và đá granditoit xuất hiện tuổi Jura thượng, đá granite xuất hiện tuổi Creta). Con rồng nằm này dài khoảng 8.000m, dài nhất trong dãy Thất Sơn, nằm dọc theo Tỉnh lộ 955B, chiếm một diện tích quy hoạnh rộng lớn thuộc 4 xã: Châu Lăng, Lương Phi, Ba Chúc và Lê Trì của huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Trên núi xuất hiện nhiều loại gỗ quý như dầu, căm xe, lăng ổi, bời lời, quế, gõ mật, nính… tạo thành rừng rậm, là nơi trú ngụ của một trong những loài chim muông và thú rừng, như: nai, mang, heo rừng, trăn, rắn, gà rừng… Trên núi xuất hiện một địa danh gọi là Ô Tà Sóc, tức là suối Ông Sóc. Đấy là chốn sơn lâm hiểm trở, được Tỉnh ủy An Giang trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước chọn xây dựng làm căn cứ, gọi là Căn cứ Ô Tà Sóc.
Để tham quan Căn cứ Ô Tà Sóc, từ Tỉnh lộ 955B vào chân núi lên địa danh này là con phố nhựa nhỏ dài 2,5km, nhiều nơi tróc lở lởm chởm. Con đường với hai bên là bạt ngàn những cánh “rừng” tầm vông chạy liên tục tạo cảnh sắc rất ngoạn mục. Lẩn trong màu lá tầm vông mùa khô màu vàng xanh là những tán lá xoài, mít, đào lộn hột… xanh lè. Ngã ba ngay bên chân núi đi thẳng xuất hiện con phố đất nhỏ dẫn lên đồi Ma Thiên Lãnh (còn gọi Bụng Ông Địa). Từ ngã ba này quẹo phải, theo con lộ nhựa chừng năm trăm thước là đến chân núi, nơi xuất hiện bến chợ bán trái cây Ô Tà Sóc (ấp Ô Tà Sóc, xã Lương Phi, huyện Tri Tôn). Bến Ô Tà Sóc tọa lạc giữa nhiều bóng mát râm mát, ngay con phố bậc thang dẫn lên núi. Con đường vòng quanh co ẩn mình trong rừng cây râm mát. Đi xuyên rừng, lúc nào thì cũng nghe tiếng chim ríu rít. Mùa hè tiếng ve rền vang không dứt như ru ta vào giấc mộng viễn hoài về thuở nào kỳ đấu tranh quyết liệt của quân dân An Giang hero.
Căn cứ Ô Tà Sóc được Tỉnh ủy An Giang xây dựng từ thời điểm năm 1962 đến năm 1967 trên ngọn núi Dài với những cơ quan trực thuộc, như: quân sự, bình yên, binh vận, dân vận, mặt trận, tuyên huấn, tổ chức triển khai, kiểm tra và các đoàn thể nông dân, thanh niên, phụ nữ đóng rải rác trong số “lò ảng” (hold động). Các hold động xuất hiện đường mòn trên núi tiếp nối nhau, từ Bụng Ông Địa (tổ giao liên Tỉnh ủy) đến Ô Vàng (Ban An ninh binh vận, đài minh ngữ), Vồ Út Mười (Ban lãnh đạo Quân sự tỉnh trọng tâm là Điện Trời Gầm – nơi đặt cơ quan Tỉnh ủy – với nửa đường kính khoảng 3 cây số. Ưu điểm của những hold động trên Ô Tà Sóc là rất hiểm trở và khẳng định, quan trọng chứa được thật nhiều người. Nhìn cảnh sắc kỳ vĩ của chốn núi non, không khách nước ngoài nào không bật thốt lời tán tụng tự nhiên đã khắc tạo ra những tác phẩm hùng tráng trên nền đá granite. Đến đây mới thấy rằng, các hold động là nơi trú ẩn, tránh đạn pháo, ngăn ngừa hữu hiệu những đợt tiến quân của địch với hỏa lực hùng hậu, cũng vừa tiến công địch một cách lợi hại. Trong chiến tranh, địch đã tổ chức triển khai hơn 365 trận càn quét lớn nhỏ với mọi phương tiện chiến tranh lên Căn cứ Ô Tà Sóc, nhưng chúng trọn vẹn thất bại. Từ căn cứ này, Tỉnh ủy An Giang đã lãnh đạo quân và dân tỉnh nhà tiến công tiêu diệt và làm tan rã trọn vẹn lực lượng vũ trang thổ phỉ ở vùng rừng núi ven biên, mở rộng vùng giải phóng và căn cứ kháng chiến, kiên cường phá tan mạng lưới hệ thống “ấp chiến lược”, thêm phần vượt qua “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ – ngụy.
Đến Ma Thiên Lãnh thời điểm hôm nay, khách nước ngoài sẽ nghe kể sự hy sinh của 7 đồng chí. Năm 1969, khi đó Tỉnh ủy An Giang đã rút đi, Ma Thiên Lãnh được tiểu đội tiền tiêu của Đoàn 61, chủ lực Miền trú đóng. Một hôm, máy bay địch ném bom đánh sập cửa hold, 7 đồng chí bị kẹt trong đó. Khói bom tan, các đồng chí cùng đơn vị chức năng tìm cách mở miệng hold, nhưng lực bất tòng tâm. Sẽ giúp đỡ 7 đồng chí cầm cự chờ phương cứu thoát, bạn bè đã tiếp lương thực cho 7 đồng chí trong hold bằng phương pháp dùng ống tre đưa cháo và sữa vào. Mấy ngày sau, địch tiến đánh đồi Ma Thiên Lãnh một cách ác liệt, đơn vị chức năng đành rút lui về rừng U Minh. Vậy là số phận 7 đồng chí của đơn vị chức năng vĩnh viễn nằm lại trong hold!
Chiến tranh kết thúc, thắng lợi thuộc về ta, vào trong ngày đại thắng 30/4/1975. Nhưng ta vẫn luôn đau đáu nhớ đến việc hy sinh của 7 đồng chí kẹt trong hold, Ban lãnh đạo Quân sự tỉnh An Giang đã tổ chức phá cửa hold. Với phương tiện tương đối tốt, vậy mà phải mất đến 24 ngày thao tác làm việc cật lực, chiều ngày 8/7/2007, cửa hold mới được mở, hài cốt 7 đồng chí hy sinh đã được an táng trọng thể. Hiện nay, trên ngọn đồi cao 80m này còn có tấm bia kỷ niệm, dưới bia là bàn thờ cúng 7 liệt sĩ.
Đến Ô Tà Sóc, đứng trên đỉnh núi, phóng tầm mắt nhìn một vùng xung vòng quanh dưới đẹp như bức tranh thủy mặc, với nào nhà cửa, vườn cây, ruộng nương xanh ngút mắt, cùng những con phố liên thôn, liên ấp chạy xuyên qua những hàng cây như những mạch máu tiếp nối nhau bất tận. Cảnh quan đến nao lòng khi suy nghĩ về sự việc hy sinh quả cảm của rất nhiều đồng chí ta trong những tháng ngày lửa bom ác liệt trong kháng chiến chống Mỹ vừa qua./.
