Ba Hòn Đầm thuộc ấp Hòn Ngang, xã Sơn Hải, huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang. Đấy là nhóm đảo thuộc quần đảo Bà Lụa – nơi được thiên hạ mệnh danh là “Hạ Long phương Nam”. Ba Hòn Đầm gồm các đảo (người địa phương gọi là “hòn”), như sau: Hòn Đầm Đước, Hòn Đầm Dương và Hòn Đầm Giếng.
“Chúa đảo” Hòn Đầm Đước sau 1975 là ông Phạm Văn Mực, Trưởng ấp Hòn Ngang, nên người xã Sơn Hải đều gọi hòn này là Đầm Ông Mực. Người ta gọi Hòn Đầm Đước vì mấy cái đầm trên hòn này còn có cây mắm, nhiều nhất là cây đước mọc – là nơi khách hàng du ngoạn xăn ống quần tìm bắt thủy hải sản phục vụ buổi tiệc dã ngoại của tôi.
Hòn Đầm Đước rộng 12ha, là nơi được “du lịch hóa” tương đối chuyên nghiệp với nhiều nhà nghỉ, mắc nhiều võng để khách nước ngoài thư giãn ngắm cảnh. Con trai “chúa đảo”, Phạm Tô Hiền cho thấy thêm, ở đây tổ chức triển khai du ngoạn trước tiên vào trong năm 2007. Điểm này còn có 2 chiếc tàu du ngoạn hiệu Thủy Tài, chở tối đa khoảng 40 người/chuyến. Giá tàu từ cống Bình An (Kiên Lương) khứ hồi: 2,7 triệu đồng/20 người; 3,4 triệu đồng/trên 20 người; 100.000 đồng/người/trên 40 người. Nghĩa là càng đi đông giá tiền càng rẻ cho một người.
Nghỉ đêm 200.000 đồng/chòi (trải chiếu, giăng mùng). Nếu đem lều ra thì tự chọn chỗ căng lều ngủ, không tốn tiền. Khách đi mò sò, nghêu đem lên nướng. Ăn no xuất hiện phục vụ: 30.000 đồng/kg gạo nấu thành cơm. Cá bớp 300.000 đồng/kg. Cá mú 350.000 đồng/kg. Cá bớp, cá mú nuôi lồng bè, giá tiền tính luôn khi thành món, kèm rau. Tắm nước ngọt 10.000 đồng/người.
Thú vị của Hòn Đầm Dương là từ Hòn Đầm Đước phải lội bộ trong đầm giữa biển. Từ Hòn Đầm Đước nhìn qua Hòn Đầm Dương thăm thẳm xa, một {khoảng cách} dài gần 300m với mặt nước biển xanh rờn không một gợn sóng. Điều này tạo cảm hứng sợ hãi lẫn mạo hiểm một cách thú vị không khi nào xuất hiện trong bất kì chuyến du ngoạn nào, của bất kì ai, ngoài nơi này. Chủ hòn phía dẫn cách thông qua vụng biển: “Cứ thấy chỗ nào trăng trắng thì bước qua”. Chỗ trăng trắng là lòng biển với nền cát cùng những hòn sỏi nhỏ.
Hòn Đầm Dương rộng 60.000m2. “Bà chúa hòn” là Tăng Thị Tuyết Mai. “Phó hòn” là ông Phạm Nguyên Đài, 61 tuổi, chồng bà Tuyết Mai. Ông Đài cho thấy thêm, diện tích quy hoạnh “Bà chúa hòn” làm chủ chỉ mất 17.000m2, phần còn sót lại, từ 20m trở lên đỉnh thuộc nhà nước. Phần đất bên chân núi được ông Đài trồng sa-bô, nhãn, xoài, mít, dừa… đem từ bờ (đất liền) ra. Ngó vòng quanh chỉ thấy một cây dương trơ trọi.
Quan trọng, trong những lúc Hòn Đầm Đước nhiều sỏi sạn, thì Hòn Đầm Dương toàn cát, mặt nền được quét tước thật sạch sẽ. Hòn Đầm Dương hoạt động và sinh hoạt du ngoạn từ thời điểm năm 2006. Đấy là nơi xuất hiện bãi cát phẳng để trực thăng đáp. Khách đất liền ra, điện xuất hiện tàu vào đón, bất kì tại bãi nào, từ 2 triệu đồng đến 4 triệu đồng/chuyến/khứ hồi, tùy từng số khách hàng, {khoảng cách}. Khách nghỉ đêm (có tầm khoảng 70-80 bộ mùng, mền, chiếu, gối) không lấy tiền, chỉ tính tiền điện (chạy máy suốt đêm). Ăn cũng giống như bên Hòn Đầm Đước, là cá bớp và cá mú.
Từ Hòn Đầm Dương qua Hòn Đầm Giếng cũng lội qua đầm biển với tầm cách trên 100m. Quan trọng, khi thủy triều xuống, từ Hòn Đầm Dương qua Hòn Đầm Giếng khô rang, chỉ mất cát và sỏi. Hòn Đầm Giếng xuất hiện một giếng nước, phong cảnh hoang sơ, cũng là một điểm du ngoạn trong Ba Hòn Đầm.
Xuất hiện một thuyết khác về tên thường gọi Ba Hòn Đầm. Theo ông Đài và nhiều người địa phương, gọi Ba Hòn Đầm là vì thời Pháp thuộc, sĩ quan đẳng cấp người Pháp thường chở vợ con ra đây bằng máy bay để thưởng ngoạn cảnh sắc thơ mộng, hoang sơ và an yên ở đây. Nhưng cũng luôn có thuyết nhận định rằng, Ba Hòn Đầm là ba hòn đảo nằm tạo hình tam giác, từ hòn này sang hòn nọ phải qua một chiếc đầm, vì thế người ta thêm từ “đầm” vào tên thường gọi các hòn của Ba Hòn Đầm.
Ngày nay, đến Ba Hòn Đầm nghỉ dưỡng, thư giãn, vui chơi cũng là kỷ niệm nhớ đời của bất kì ai. Bởi, đến đây các bạn sẽ thả hồn vào mây trời sắc nước, chiều và sáng ngắm cảnh mặt trời mọc và lặn trên biển, đẹp mê hồn. Lại dầm chân trong mấy cái đầm tìm bắt thủy hải sản, chế biến món ăn vừa lòng cái thần khẩu. Phong cảnh thơ mộng, cá tươi, nhất là cảm hứng “mạo hiểm” khi lội qua đầm biển sẽ lưu lại tâm khảm lâu dài./.