Động Pa Thơm thuộc xã Pa Thơm, nằm tại vị trí phía Tây huyện Điện Biên, giáp với biên giới Việt – Lào. Nhân dân địa phương gọi động là “Thẩm Nang Lai” (dangle nhiều nàng tiên Hoa). Động được tò mò cách đó khá lâu đồng thời những huyền thoại, truyền thuyết đẹp về tình yêu đôi lứa.
Ở độ cao trên 1.500m so với mực nước biển, động Pa Thơm được phủ bọc giữa vùng rừng núi nguyên sinh rậm rạp, với thảm thực vật và sự nhiều mẫu mã sinh học phong phú. Để đến được cửa động, khách nước ngoài phải quốc bộ một quãng đường dốc dài ra hơn nữa 200m mấp mô đá với nhiều loại dây leo. Trên tuyến phố này, khách nước ngoài được thay đổi khí trời trong lành, ngắm cảnh núi non trùng điệp, ngắm những nếp nhà sàn phía xa xa ở lưng chừng núi của người dân tộc thiểu số, nghe tiếng chim hót líu lo, suối chảy róc rách…
Động Pa Thơm nằm tại vị trí lưng chừng núi, cửa động hình mái vòm, cao 12m, rộng 17m, mái đá nhô ra 7m. Chính giữa lối vào là một khối đá rộng lớn sừng sững giống như là đầu voi đang rũ xuống. Chiều sâu động khoảng hơn 350m đuổi theo phía Nam. Động xuất hiện 9 vòm lớn nhỏ, chiều ngang xuất hiện chỗ rộng chừng 20m. Lối vào động giáp cửa dangle là ba khối đá lớn chắn ngang nằm uốn lượn như một con trăn rộng lớn ngăn đôi động và tạo thành hai lối vào ra. Ngay từ ngoài cửa dangle đã xuất hiện nhiều nhũ đá mang nhiều hình hài rất là sống động, nhũ đá óng ánh, sắc tố huyền ảo, lung linh dưới ánh nến. Các vòm động đều cao vút, mỗi vòm tựa như một toà điện nguy nga, lộng lẫy, khối nhũ nhô lên, những măng đá đủ mọi hình tượng quyến rũ từ trên mái trần rủ xuống những tua rua óng ánh. Bên vách những khối đá như những dòng thác lớn đang chảy, óng ánh bạc. Bên trong động, khách nước ngoài như lạc vào một trong những trái đất thần tiên, nơi xuất hiện những cung điện nguy nga lung linh, nổi tiếng nước chảy tí tách vang lên từ vòm động và từ các nhũ đá… Ngoài ra, động còn được gắn với huyền thoại về một tình yêu đôi lứa, làm cho cảnh sắc càng thêm chất thi ca và trở thành địa danh du ngoạn thú vị của tỉnh Điện Biên./.
