Đồng thời ưu thế đường bờ biển dài, nhiều di tích và danh thắng đẹp tiện nghi cho tăng trưởng du ngoạn, Khánh Hòa còn tồn tại một nền văn hóa truyền thống biển đảo lâu lăm với nhiều lợi ích đặc trưng, rực rỡ, như: văn hóa truyền thống nhà hàng siêu thị, phong tục tập quán, nghi lễ, ngành nghề truyền thống cuội nguồn, thẩm mỹ diễn xướng… Chính vì thế, việc phát huy và gìn giữ những lợi ích văn hóa truyền thống này không chỉ là mang ý nghĩa bảo tồn những vốn quí dân gian mà còn tồn tại ý nghĩa trọng điểm trong việc kim chỉ nan tăng trưởng du ngoạn địa phương trong tương lai.
Khánh Hòa là vùng đất được tự nhiên ưu đãi ban tặng nhiều danh thắng, như: bờ biển Đại Lãnh, Dốc Lết, Hòn Chồng, các vịnh biển và các di tích, như: căn cứ Hòn Hèo, thành cổ Diên Khánh cùng gần 200 ngôi nhà cổ xuất hiện niên đại xấp xỉ 100 năm. Tổng thể đều mang trong mình những lợi ích lịch sử hào hùng, văn hóa truyền thống nhiều chủng loại mang ý nghĩa đặc trưng của một vùng đất xuất hiện bề dày trên 300 năm lịch sử hào hùng. Đặc biệt quan trọng, những lợi ích văn hóa truyền thống phi vật thể được biểu thị trải qua các làng nghề truyền thống cuội nguồn, các liên hoan tiệc tùng, như: nghề lưới đăng, nghề làm muối, đúc đồng, nước mắm, liên hoan tiệc tùng cầu ngư, cúng đình… tự thân các lợi ích trên cũng khắc họa nên một nền văn hóa truyền thống biển đảo nhiều chủng loại, phong phú trong sự gắn sát với đời sống sinh hoạt đời thường của dân cư người dân.
Tiến sĩ Huỳnh Kỳ Hạnh- Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Công nghệ tiên tiến tỉnh Khánh Hòa cho thấy thêm: “Khánh Hòa là tỉnh có thế mạnh về du lịch biển đảo, về mặt điều kiện tự nhiên có nhiều vịnh đẹp, có bãi biển Nha Trang. Trên vùng biển đảo này đã và đang tồn tại một nền văn hóa khá lâu đời với nhiều giá trị đặc trưng truyền thống. Hiện nay những dấu tích còn lại, những truyền thống vẫn được lưu giữ và được phát huy tại những cộng đồng dân cư ven biển, có nét tương đồng với các tỉnh khu vực miền Trung nhưng cũng có những nét riêng về phong tục, tập quán lễ hội”.
Trong tình trạng tăng trưởng công nghiệp hóa, tiến bộ hóa như lúc này, nhiều làng nghề, phong tục liên hoan tiệc tùng đang đứng trước rủi ro tiềm ẩn bị mai một, quên lãng. Trước tình trạng đó, thời hạn qua, ngành văn hóa truyền thống đã kịp thời đưa một vài hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống vào liên kết với du ngoạn, để thông qua đó vừa tạo việc làm cho tất cả những người dân, vừa bảo tồn được những lợi ích văn hóa truyền thống địa phương và tiếp thị thoáng mát ra với công chúng.
Tuy nhiên, sự phối hợp này cũng mới chỉ khai thác được phần nào trong cả chuỗi di tích văn hóa truyền thống rực rỡ trong toàn tỉnh. Chính vì thế, để nâng lên hiệu suất cao bảo tồn, trong thời hạn tới, ngành văn hóa truyền thống dự kiến sẽ tiếp tục tăng mạnh, lồng ghép các di tích văn hóa truyền thống phi vật thể vào các tour du ngoạn, như: tham quan liên hoan tiệc tùng truyền thống cuội nguồn tại những di tích, tái hiện hoạt động và sinh hoạt thẩm mỹ trình diễn dân gian, như: múa Bóng, bài Chòi, đặc trưng, sự tái hiện này phải được sắp đặt ở nhiều điểm du ngoạn, nhiều trung tâm du ngoạn không giống nhau để tăng thêm sự nhiều chủng loại, mê hoặc cho những tour.
Thạc sĩ Lê Văn Hoa- Sở Văn hóa truyền thống Thể thao và Du lịch Khánh Hòa cho thấy thêm: “Chúng ta có một hệ thống biển đảo làm nên những sức hút cho sản phẩm du lịch mà ai đến Khánh Hòa mà cũng muốn đến nhiều lần. Hệ thống đảo của chúng ta đã phát triển mạnh và xứng tầm trong xu thế hội nhập hiện nay, tạo ra những thương hiệu riên của khánh Hòa”.
Nói theo cách khác, văn hóa truyền thống chính là vấn đề tựa cho mọi sự tăng trưởng tài chính xã hội của địa phương. Việc bảo tồn là việc làm nguy cấp và mang ý nghĩa lâu dài để đáp ứng cho những bản sắc địa phương được tồn tại và trở thành thương hiệu riêng riêng với một vùng đất du ngoạn như Khánh Hòa. Và nếu những dự kiến của ngành văn hóa truyền thống trở thành hiện thực, điều này đồng nghĩa tương quan với việc lợi ích văn hóa truyền thống sẽ tiến hành gia tăng và bảo tồn ngày càng trở nên tốt hơn./.
