Đền, chùa Mõ thuộc xã Ngũ Phúc huyện Kiến Thụy, Hải Phòng, nằm cách trung tâm huyện khoảng 4km sát ngay bên đường quốc lộ. Đền Mõ thờ Quỳnh Trân công chúa, người đã xuất hiện công khai minh bạch hoá mảnh đất nền này.
Năm Quí Mùi (1283), công chúa xin vua Trần Thánh Tông cho xuất gia qui y nơi cửa Phật và được thuận tình. Công chúa đã chọn đất thuộc làng Nghi Dương (thuộc huyện Nghi Dương, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương) làm nơi lập am. Sau đó bà chiêu mộ dân đến khai hoang lập ấp, rồi đồng thời dân xây dựng lại thành ngôi chùa Mõ .
Theo lời kể dân gian công chúa đặt tín lệnh bằng tiếng mõ để quý khách nghe này mà nghỉ dưỡng, ăn uống, đi làm việc…nên quý khách gọi công chúa là “ Bà chúa Mõ”, rồi tụ tập trai tráng mở vật cầu trời cho mưa thuận gió hòa, xuất hiện nước cho nhà nông cấy trồng, mùa màng xanh tươi. Tháng 11 năm Mậu Thân, công chúa viên tịch. Thi hài được đưa về chùa Tư Phúc ở kinh sư lập tháp an táng. Vua Trần Anh Tông ra sắc chỉ tặng phong Trần Triều A Nương Thiên Thụy Quỳnh Trân công chúa, ban cấp 300 quan tiền đồng cho 5 xã rước sắc phong về xã Nghi Dương lập đền thờ. Đền Mõ xuất hiện từ đó và được lưu giữ đến thời nay.
Đền được xây dựng cạnh chùa tạo thành một quần thể kiến trúc thống nhất. Đền Mõ thuộc khuôn viên xuất hiện diện tích quy hoạnh 12.724m2, lân cận đền là một chùa cổ, (gọi là chùa Mõ) xuất hiện cây gạo cổ thụ trên 700 năm, cành lá xum xuê tỏa bóng. Từ ngoài vào là tuyến phố nhỏ chạy dài xuyên qua Tam quan gọi là Thần đạo. Theo “thần đạo”, chạy thẳng vào là gian tiền đường (nhân dân quen gọi là cung đệ tam), hai bên là hai toà giải vũ 5 gian, 2 trái. Kiến trúc của đền gồm 3 toà nhà, bố cục tổng quan theo phong cách “Tiền nhất hậu đinh”, gồm 5 gian tiền đường (cung đệ tam), 5 gian đại bái (cung đệ nhị) và 2 gian hậu cung hình chuôi vồ. Các toà nhà kề sát nhau tạo cho đền mang tầm vóc thâm nghiêm và trang trọng. Toà tiền đường xây theo phong cách “tường hồi bổ trụ giật tam cấp”, tạo cho ngôi đền mang tầm vóc vững chãi. Ba gian trung tâm toà tiền đường lắp mạng lưới hệ thống cửa gỗ lim kiểu “cửa tùng cung khách” khẳng định chắc chắn và đẹp. Tượng Quỳnh Trân công chúa được đặt trong khám ở gian hậu cung, nơi trang nghiêm của ngôi đền. Hơn 700 năm đã trôi qua, lịch sử dân tộc đã bao bước thăng trầm nhưng đền chùa Mõ vẫn được gìn giữ như thủa bắt đầu bằng lòng tôn kính của người dân ở đây. Hàng năm liên hoan tiệc tùng đền chùa Mõ vẫn được tổ chức triển khai vào mồng 6 tháng Giêng (lễ Kỳ Phúc) và thường được trải dọc qua ba ngày với nhiều hoạt động và sinh hoạt như : lễ rước Thành Hoàng làng, hội vật Cầu Đảo, các vui chơi đánh cờ, chọi gà, tổ tôm điếm . Trong các dịp liên hoan tiệc tùng, đền chùa Mõ luôn luôn được tiếp nhận thật nhiều khách hàng thập phương tới thăm.
Đền Mõ là một công trình xây dựng kiến trúc thẩm mỹ cổ, một di tích lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống thờ Công chúa Thiên Thụy, người dân có công với quê nhà tổ quốc và đã được những triều đại nhà nước phong kiến trao 12 bản sắc phong. Năm 1991 đền Mõ xã Ngũ Phúc được Bộ Văn hóa truyền thống – Thông tin công nhận xếp hạng Di tích Lịch sử hào hùng Văn hóa truyền thống cấp Quốc gia. Đến nay Đền Mõ đã và đang rất được tu bổ khang trang tố hảo./.
