Vân Đồn là cảng ngoại thương thứ nhất ở việt nam. Vân Đồn thuộc quẩn đảo Vân Hải, thời nay thuộc huyện Vân Đồn, nằm tại phía đông nam vịnh Hạ Long. Quy mô lớn của thương cảng Vân Đồn thuở nào sầm uất đã được những nhà khào cổ ghi nhận.
Ngoài việc phát hiện thấy những dấu vết hoạt động và sinh hoạt thương nghiệp ở Vân Đồn, các nhà khảo cổ học còn tìm thấy kiến trúc tôn giáo, các chùa, tháp. Chỉ riêng trên hòn đảo Cống Đông xuất hiện tới bốn ngôi chùa và một bảo tháp. Trong số đó xuất hiện Khu di tích lịch sử chùa Lấm rất rộng xây dựng từ thời nhà Trần. Ngôi chùa này được xây dựng ở sườn núi phía Tây đảo Cống Đông, đối lập với bến thuyền ở sườn núi phía đông. Những di tích của trung tâm chùa tam quan, chùa Hộ, chùa Phật, Thượng diện, nhà Tổ, bệ đá, toà sen, lan can chạm sóc, chạm rồng… nói lên rằng Khu di tích lịch sử chùa Lấm là trung tâm Phật giáo trọng điểm của vung hải đảo.
Cách chùa Lấm 3 km về phía hướng đông bắc đảo, trên ngọn đồi cao cùa đảo Cống Đông còn phế tích của một ngọn bảo tháp xây bằng gạch nung. Mặt ngoài gạch được trang trí hình rồng giun, khuôn trong hình lá đề. Trong trung tâm đựng hộp xá lị còn tồn tại 13 mảnh vỡ của một bình sứ màu males ngà. Bình sứ này đựng tro thi hài vị cao tăng mà cuộc sống nối liền với nội đô Phật giáo chùa Lấm. Căn cứ vào kích thước của ngăn đựng hộp xá lị, tac rất có thể đoán được quy mô của ngọn bảo tháp khs đồ sộ, ít ra là tương tự với tháp Phổ Minh xây dựng từ đời Trần ở Nam Định.
Trên hết, Vân Đồn là thương cảng lớn, vật phẩm trao đổi với thuyền buôn ngoại quốc tại đây xuất hiện món đồ lâm sản, thủy hải sản, hương liệu, lụa là, gấm vóc. Nhưng món đồ chủ yếu từ đời Lý đến đời Trần vẫn là đồ sành sứ mà những mảnh vỡ trong những khi bốc xếp kết thành từng tầng trên các bến thuyền là một minh chứng. Đồ sứ thời Lý mà males ngọc thanh thoát. Đồ sứ thời Trần màu males nâu khoẻ khoắn. Đố sứ thời Lê màu males lam dụi dàng. Từ cảng Vân Đồn, sứ của nước Địa Việt được đem tới bán tại Nhật Bản, Trung Quốc, các nước Đông Nam Á, thậm chí còn đến tận vùng Đông Âu. Không khí kinh doanh tấp nập, sầm uất của thương cảng Vân Đồn tới tận thời kỳ Tây Sơn.Với những lợi ích về lịch sử hào hùng, thương cảng Vân Dồn đã được Bộ Văn hoá – Thông tin cấp bằng công./.
