Đền Hồng Sơn tọa lạc trên một khu đất nền cao ráo ngoảnh mặt ra sông Cửa Tiền thuộc phường Hồng Sơn, Thành phố Vinh. Đền xuất hiện khuôn viên thoáng rộng, thoáng đãng với nhiều loại chậu cây cảnh nên dù gần chợ Vinh nhưng đền vẫn giữ được vẻ tĩnh mịch. Đền Hồng Sơn đã được xếp hạng di tích lịch sử vẻ vang văn hoá năm 1984 theo Quyết định số 114/QĐ-VH ngày 30/08/1984.
Theo sách xưa ghi lại, khởi đầu Đền thờ vị tướng võ là Quan Vân Trường nên mang tên là miếu Quan công hay là Võ Miếu, cũng tồn tại lúc đền được gọi là đền Nhà Ông. Sau này, vì Đền Nhà Ông thuộc phường Hồng Sơn mang tên là đền Hồng Sơn.
Đền Hồng Sơn khởi sắc kiến trúc cổ kính nhưng không kém phần trang trọng với 19 dự án công trình gồm cả bảo tồn và xây mới. Trong đó, tam quan, tạc môn, tháp, gác trống, gác chiêng và các tòa trung điện, thượng điện đã xuất hiện từ thời Nguyễn. Còn những phần như: hạ điện, các lối hữu vu, tả vu, tả hiền, hữu hiền, sân giữa, bức tường bao vòng quanh mới được xây dựng sau này. Cách sắp đặt các dự án công trình kiến trúc ở đây tuân thủ theo sự đăng đối từng cặp một và được nâng dần lên từ ngoài vào trong. Tòa nhà tốt nhất là thượng điện, tạo cho đền một quần thể kiến trúc vững chãi, thâm nghiêm.
Hạ điện rộng 274m2, tuy mới được trùng tu năm 1998 nhưng nó đã lấy lại được phong thái kiến trúc của thời xưa. Trong đó, đặt các hương án bày khám thờ sơn son thiếp vàng, đính các câu đối, các bức đại tự cùng trống, chiêng, gươm, giáo được làm bằng gỗ, là nơi thờ vọng chào rước các vị thành thần đi vào trung và thượng điện. Hạ điện cũng được dành khoảng trống gian cho việc hành lễ, tế lễ trong những ngày lễ trọng.
Trung điện rộng 65m2, là nơi tập trung chuyên sâu những rực rỡ thẩm mỹ về kiến trúc, các rường bẫy uốn cong xuất hiện xoi lồng những búp sen cùng chim, cá sống động. Các giao điểm giữa cột và xà bẫy xuất hiện chạm trổ tứ linh xen với những cành lá, hoa trái trông khá hài hòa và hợp lý. Đồ thờ và các bức câu đối đại tự cũng khá được tinh lọc, trần thiết trưng bày kỹ lưỡng hơn.
Thượng điện rộng102m2, mái cao xếp 4 tầng, các góc đều uốn cong và đắp những rồng, phượng. Ở đây, trên cao đặt tượng Ngọc hoàng Thượng Đế, tiếp theo là tượng và bài vị các tướng Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu, Dã Tượng, Trần Quốc Toản… Hiện nay tại đền Hồng Sơn, bên trong số miếu điện là dự án công trình kiến trúc cổ kính, mỹ lệ, còn lưu giữ được 383 hiện vật với vật liệu quý gồm nhiều mô hình phong phú, có mức giá trị thẩm mỹ cao, là nơi quy tụ những văn hóa truyền thống tế khí quý hiếm ở tỉnh Nghệ An.
Tại ngôi Đền này mỗi năm xuất hiện 3 kỳ lễ lớn gồm: Giỗ tổ Hùng Vương (10/3 âm lịch), Giỗ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn (20/8 âm lịch) và Giỗ Thánh Mẫu Liễu Hạnh (03/3 âm lịch)… Đồng thời Thành cổ Vinh, Lâm viên núi Quyết, Quảng trường Hồ Chí Minh, nếu xuất hiện dịp ghé qua Nghệ An, khách nước ngoài hãy một lần đến Đền Hồng Sơn để chiêm ngưỡng và ngắm nhìn vẻ đẹp kiến trúc cổ kính, một trong những quần thể di tích danh thắng của TP Vinh./.
