Núi Thần Đinh (Quảng Bình) – thú vị từ dấu tích đến giai thoại

Núi Thần Đinh xuất hiện độ cao chừng 405 mét so với mặt nước biển cùng với cùng 1.260 bậc đá ứng với từng địa hình cao dốc, ngược đứng không giống nhau. Để đoạt được được đỉnh Thần Đinh yên cầu phải xuất hiện sức khỏe thể chất, sự dẻo dai và ý chí. Trải qua hành trình leo núi mệt nhọc nhọc, khách nước ngoài sẽ tiến hành nghỉ dưỡng thư thái dưới tán rừng già đầy kỳ hoa dị thảo trên đỉnh núi.

Trên đỉnh Thần Đinh vẫn còn đấy dấu tích đậm nét của nền móng gạch đá cũ nát cạnh bên ngôi miếu cổ còn vẹn nguyên. Đó là dấu vết của một ngôi chùa cổ tồn tại trong khoảng time từ thời điểm đầu thế kỷ 17 đến vào cuối thế kỷ 18. Theo sử sách, ngôi chùa này ít nhất xuất hiện 3 tên thường gọi không giống nhau: Thần Đinh tự, Kim Phong cổ tự và chùa Non. Xung vòng quanh những tên tuổi ấy là những căn giải lý thú tương quan đến địa danh đẹp như tranh họa đồ này. Thần Đinh tự là chùa Thần Đinh, người xưa dùng tên núi mệnh danh cho chùa, căn cứ của tên thường gọi này là chuông chùa được đúc năm Thành Thái thứ 9 (1897) với 4 đại tự chữ Hán “Thần Đinh tự chung”. Thêm nữa, sư Trần Văn Duyệt, trụ trì chùa Thần Đinh từ thời điểm năm 1914 đến năm 1940, trong tờ sớ viết năm 1925 xin cho nam nhi được thừa tự phụng thờ Phật tổ tại ngôi chùa núi này vẫn lấy tên Thần Đinh. 

Tên gọi Kim Phong cổ tự và chùa Non là 2 tên thường gọi thân thương mà dân gian đặt cho ngôi chùa. Kim Phong cổ tự nghĩa là chùa cổ Kim Phong, Kim Phong phiên âm chữ Hán Có nghĩa là đỉnh núi vàng, gộp chữ không thiếu thành ngôi chùa cổ trên đỉnh núi vàng. Còn chùa Non là cách gọi theo lẽ giản đơn, chùa tọa lạc trên ngọn núi cao sừng sững nên gọi là Chùa Non. Hơn thế nữa, ở Quảng Bình thời gian đó, chùa Non là ngôi chùa nổi bật tọa lạc trên đỉnh núi cao vời vợi như Thần Đinh, vòng quanh năm đỉnh núi chìm trong mây trời tạo thành vẻ thần thiêng độc đáo và khác biệt xuất hiện một không hai. 

Về chuông chùa “Thần Đinh tự chung” xuất hiện giai thoại lý thú trong dân gian đến nay vẫn lưu truyền, rằng xuất hiện pháp sư ở chùa Thần Đinh trước lúc viên tịch đã tự cắt đốt trên cùng ngón tay út của tôi khắc chữ “Đinh” lên đó rồi truyền sư đồ đặt vào trong một lư hương bằng đồng đúc. Phần sót lại của ngón tay, pháp sư khắc chữ “Đinh” vào rồi bảo đệ tử tạc dạ câu thơ sau: “Tiền kiếp tử Thần Đinh/Hậu kiếp sinh Càn Long Vương” (Kiếp trước chết ở chùa Thần Đinh/ Kiếp sau sinh ra vua Càn Long). Khi vua Càn Long lên ngôi, đốt ngón tay út của ông bị cụt và thật lạ kỳ, đốt ngón tay của vị pháp sư bị lìa để trong lư trầm vẫn không xẩy ra hư hại. Từ đó dân gian mới lưu truyền cụm từ:

“Thần Đinh tự chung/Càn Long phụng cúng”, tức là chính vua Càn Long đã sai quân đúc một chiếc chuông đồng để chuyển cho chùa núi Thần Đinh. Quả chuông đến cửa biển Nhật Lệ gặp sóng to gió lớn nên cả thuyền và chuông bị chìm, tiếp sau đó được những ngư dân vớt lên và trao lại cho trụ trì chùa Thần Đinh. Tuy nhiên, trong thực tiễn khác xa với giai thoại, trong cả sự kiện vớt được chuông cổ ở cửa biển Nhật Lệ dẫu được những văn bia và sách “Đại Nam nhất thống chí” chép lại nhưng tuyệt nhiên “không có chữ nghĩa gì cả” (tức là chữ “Càn Long phụng cúng”).

Đỉnh Thần Đinh còn đẹp ngỡ ngàng bởi các dangle động nhỏ nằm ở trên đường xuống giếng Tiên vòng quanh co kỳ thú. Đó là động Chuông, động Trống với lối cửa vào có những tảng đá to kết chồng lên nhau được rêu xanh phủ kín. Từ miệng dangle, nếu ai cố ý hét to lên hay xuất hiện cơn gió mạnh thổi vào liền nổi tiếng vang vọng tầng tầng, lớp lớp trong dangle dội ra, tạo thành chuỗi âm thanh kỳ thú. Lên núi Thần Đinh bằng giá nào thì cũng phải xuống giếng Tiên. Nước giếng thần tựa giọt dòng tinh túy nhất chắt ra từ bốn bề đá núi, theo ý niệm dân gian, nếu ai thành tâm đến giếng Tiên lấy nước thì suôn sẻ sẽ dư đầy./.