Thờ cúng các Vua Hùng không chỉ là là một hoạt động và sinh hoạt tín ngưỡng dân gian cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho quốc thái dân an mà còn phải mang ý nghĩa liên kết nhân sự Việt Nam đoàn kết, tạo ra nguồn sức mạnh giúp nước nhà vĩnh cửu và tăng trưởng. Truyền thống văn hóa truyền thống tốt đẹp này đã được những người dân con của đất TP. Sài Gòn – Gia Định – TP. HCM tiếp nối qua nhiều thế hệ.
Đền thờ Hùng Vương ở Khu vui chơi giải trí công viên Tao Đàn (trung tâm quận 1, TP.HCM).
Trải qua hơn 300 năm tạo ra và tăng trưởng, thật nhiều đền thờ Vua Hùng đã được người dân xây dựng rải rác tại nhiều quận, huyện ở TP.HCM và rất có thể kể tên một số trong những đền thờ như: Đền Hùng Vương tại 261/3, đường Cô Giang (quận Phú Nhuận), đền thờ Hùng Vương ở 166/3 đường Đoàn Văn Bơ (quận 4), đền thờ Quốc Tổ Hùng Vương tại số 22/93 đường Trần Bình Trọng (quận 5), đền thờ Vua Hùng ở Thảo cầm viên TP. Sài Gòn (quận 1), đền thờ Hùng Vương ở Khu vui chơi giải trí công viên Tao Đàn (quận 1) đền thờ Hùng Vương ở 94 Nguyễn Thái Sơn (quận Gò Vấp), đền thờ Quốc Tổ Hùng Vương ở Khu vui chơi giải trí công viên Lịch sử hào hùng Văn hóa truyền thống dân tộc (phường Long Bình, quận 9)… Về cơ bản, các đền thờ Hùng Vương đều lấy ý tưởng hoặc nguyên mẫu từ trung tâm đền thờ các Vua Hùng ở tỉnh Phú Thọ nên đều mang đậm nét kiến trúc phương Đông, được chạm khắc hoa văn tinh xảo, xuất hiện cả những bức phù điêu mô tả đời sống văn hóa truyền thống của thời Vua Hùng. Ngoài lợi ích văn hóa truyền thống thì một số trong những đền có mức giá trị kiến trúc như đền thờ ở Thảo cầm viên được xây dựng dưới triều Nguyễn (khoảng năm 1930-1932) nên mang phong thái kiến trúc cung đình Huế với bình đồ hình vuông vắn, họa tiết trang trí xuất hiện hình rồng, phượng theo lối cung đình và các bậc đá lên xuống các cửa, hai bên đều phải có đôi rồng chầu (đá).
Trước đây, các hoạt động và sinh hoạt chính như dâng hương tưởng niệm, biểu diễn văn hóa truyền thống – thẩm mỹ và nghệ thuật truyền thống lịch sử (biểu diễn võ thuật, ca múa nhạc) trong thời gian ngày Giỗ Tổ hay Tết Nguyên đán đều ra mắt ở đền thờ Hùng Vương trong Thảo cầm viên. Tuy nhiên do khu vực hành lễ hẹp, không tồn tại quảng trường cho những người tới dự lễ nên tiếp sau đó TP. HCM đã quyết định hành động xây dựng, góp vốn đầu tư xây dựng Khu vui chơi giải trí công viên Văn hóa truyền thống lịch sử hào hùng dân tộc với khuôn viên rộng đến 60ha, trong đó xuất hiện đền thờ Quốc Tổ Hùng Vương nằm trên đỉnh đồi Viễn và là trung tâm đền thờ xuất hiện quy mô lớn số 1 ở những tỉnh Nam bộ nên từ thời điểm năm 2009 mỗi dịp lễ Giỗ Tổ Hùng Vương (10/3 AL) hàng năm, Thành ủy – Ủy Ban Nhân Dân- UBMTTQ TP. HCM đều tổ chức triển khai nghi lễ dâng hương ở Khu vui chơi giải trí công viên Văn hóa truyền thống lịch sử hào hùng dân tộc. Cùng thời khắc, tại những đền thờ Hùng Vương khác trên địa phận thành phố mang tên Bác, các nghi thức diễu hành rước lễ, dâng hương, dâng hoa tưởng nhớ công đức các Vua Hùng cũng ra mắt trong không khí tôn kính, trang nghiêm.
Tuy vậy, do nằm xa trung tâm thành phố (khoảng 22km) nên ở đây ít được người dân lẫn khách nước ngoài viếng thăm nên nếu xét về độ phổ thông và thu hút khách hàng – được nhiều người dân lẫn khách nước ngoài viếng thăm, thắp hương tưởng nhớ nhiều nhất vẫn là đền thờ Hùng Vương ở Khu vui chơi giải trí công viên Tao Đàn (tên khá đầy đủ là Đền Tưởng niệm các Vua Hùng).
Dự án công trình Đền thờ Hùng Vương ở Khu vui chơi giải trí công viên Tao Đàn được xây dựng năm 1992 thuộc một khu vực rợp bóng mát xanh xuất hiện kiến trúc truyền thống lịch sử phối hợp tiến bộ vẫn đáp ứng các yếu tố cốt lõi trong văn hóa truyền thống thờ cúng Hùng Vương được “nhân bản” từ Phú Thọ như phù điêu Lạc Long Quân và Âu Cơ, phù điêu Thánh Gióng đánh giặc Ân, phù điêu Sơn Tinh – Thủy Tinh, phù điêu dưa hấu An Tiêm, phù điêu tích Trầu Cau… Ngay phía bên ngoài ngôi đền là một ao sen dài cách điệu, tô điểm thêm vào cho trước mặt của ngôi đền, màu sơn của đền màu vàng tươi vượt bậc giữa màu xanh của cây xanh xung vòng quanh – cũng là màu của thần quyền trong văn minh nông nghiệp, bước qua bên trong cổng khách nước ngoài sẽ gặp Trụ đá thề tương truyền là của Vua Hùng Vương thứ 18 truyền lại cho An Dương Vương và tiếp sau đó An Dương Vương đã cho lập Cột đá thề trên núi Nghĩa Lĩnh để nhớ ơn công đức của rất nhiều Vua Hùng và ghi tạc lời thề: “Giữ non sông đời đời bền vững” từ tay Vua Hùng. Gian chính diện xuất hiện 3 bức tượng phật đồng, ở giữa thờ Vua Hùng, bên trái thờ Quốc mẫu Âu Cơ và bên phải thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Và án ngữ ngay gian chính thờ Vua Hùng là 2 con chim Lạc cỡ lớn “canh gác” tạo cho đền thờ xuất hiện một khu vực văn hóa truyền thống đặc biệt quan trọng. Rất có thể kể thêm bức trướng xây ghi lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh với đại đoàn quân Tiên Phong trên đường về tiếp quản thủ đô “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Do nằm tại vị trí trung tâm quận 1, nên đền thờ ở Khu vui chơi giải trí công viên Tao Đàn ngày nào thì cũng đón phần đông du khách viếng thăm viếng. Khách rất có thể là quốc tế, trong nước nhưng quý nhất, là chính người dân sinh sống trong TP. HCM vẫn thường xuyên đến đền. Chúng tôi rất xúc động khi tận mắt chứng kiến nhiều cháu bé vừa đạp xe đi dạo chơi trong khuôn viên, được phụ huynh phía dẫn để xe ở ngoài tranh thủ vào thắp hương tưởng niệm các Vua Hùng. Đó là nét văn hóa truyền thống, thể hiện tấm lòng tôn kính “uống nước nhớ nguồn” rất đáng để quý và rất cần phải nhân rộng.
Một nét đặc trưng của rất nhiều Đền thờ Vua Hùng ở TP. HCM là một được xây dựng ở những trung tâm giải trí công viên công cộng hay nhiều khu du ngoạn xuất hiện khuôn viên rộng, rợp bóng mát xanh, xuất hiện nhiều phục vụ vui chơi thu hút nhiều người đến vui chơi như ở Khu vui chơi giải trí công viên Tao Đàn, Thảo cầm viên, Khu vui chơi giải trí công viên Văn hóa truyền thống Suối Tiên… Và chính điểm lưu ý này đã thỏa mãn nhu cầu được yêu cầu thăm viếng, tâm linh, vui chơi của người dân ở một thành phố đông dân nhất nước, thông qua đó góp thêm phần gìn giữ, giữ và tăng trưởng Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương từ đời này qua đời khác./.
