(TITC) – Có lẽ rằng bất kỳ ai trong tất cả chúng ta cũng ít nhất một lần được nghe đến địa danh “Ngã ba Đồng Lộc”, một chiếc tên đã đi vào lịch sử dân tộc dân tộc và nối sát với việc hy sinh dũng mãnh của 10 thiếu nữ thanh niên xung phong (TNXP) thuộc Tiểu dội 4, Đại đội 552, Tổng đội 55…trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Song không phải tổng thể tất cả chúng ta đều đã xuất hiện dịp đến Ngã ba Đồng Lộc, biết, nghe qua sách vở chỉ là một phần. Chắc hẳn chỉ khi tới tận nơi, thấy những gì sót lại trên mảnh đất nền này và nghe những thuyết minh viên trong trang phục màu xanh người lính với giọng nói truyền cảm sẽ dẫn dắt các bạn đến mẩu chuyện huyền thoại về những nhân sự ở đây trong thời kỳ máu lửa và tự mình thắp nén hương tận đáy lòng mình dâng lên từng ngôi mộ của những chị thì mới có thể thỏa lòng.
Ngã ba Đồng Lộc thuộc xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh thành phố Hà Tĩnh nằm trên đường Hồ Chí Minh, là giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 đoạn qua thành phố Hà Tĩnh. Trong trong những năm chiến tranh, nơi đấy là mạch máu giao thông vận tải tiếp liền hậu phương lớn miền Bắc với tiền tuyến miền Nam. Từ thời điểm tháng 4 đến tháng 10 năm 1968, Ngã ba Đồng Lộc phải gánh chịu gần 50.000 quả bom nhiều chủng loại, mặt đất bị biến dạng, đất đá bị cày đi xới lại, hố bom chồng lên hố bom, không tồn tại một bóng mát, ngọn cỏ nào rất có thể mọc nổi.
Tại mặt trận Ngã ba Đồng Lộc lúc bấy giờ xuất hiện nhiều lực lượng như: Bộ đội, Thanh niên xung phong, công nhân giao thông vận tải, công an, dân quân du kích… số người chiến đấu và phục vụ chiến đấu thời gian đông nhất lên tới 16.000 người, làm trọng trách chiến đấu tránh trả máy bay địch, cảnh giới, giải tỏa giao thông vận tải, san lấp hố bom, phá bom nổ chậm, làm cọc tiêu dẫn đường, đáp ứng tin cậy cho những người và sản phẩm & hàng hóa chi viện vào mặt trận miền Nam. Để giữ vững mạch máu giao thông vận tải từ Bắc vào Nam được thông suốt, hàng trăm, hàng trăm ngàn chiến sỹ và nhân dân đã ngã xuống. Trong đó phải nói đến việc hy sinh dũng mãnh của tiểu đội 10 thiếu nữ TNXP thuộc Tiểu đội 4, Đại đội 552, Tổng đội 55. Trưa ngày 24 tháng 7 năm 1968, 10 chị ra đường làm trọng trách. Đến 16 giờ, trận bom thứ 15 trong thời gian ngày dội xuống Đồng Lộc, 1 quả bom đã nổ gần căn hầm chữ A, nơi 10 chị đang tránh bom, làm sập hầm và tổng thể 10 chị đã hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ. Người trẻ tuổi nhất là 17 tuổi, ba người chị lớn tuổi nhất cùng 24 tuổi
Hiện nay, Ngã ba Đồng Lộc là một quần thể di tích gồm nhiều hạng mục. Lân cận trung tâm mộ của 10 thiếu nữ hero, còn tồn tại Nhà bia tuởng niệm TNXP toàn quốc, Sa bàn chiến đấu, Nhà trưng bày truyền thống lâu đời TNXP toàn quốc, Phòng trưng bày truyền thống lâu đời Ngã ba Đồng Lộc, Tháp chuông Đồng Lộc uy nghi 7 tầng, 8 mái tọa lạc trên đồi Mũi Mác và nhiều công trình xây dựng văn hóa truyền thống tâm linh khác,
Nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày xây dựng lực lượng TNXP Việt Nam (15/7/1950 – 15/7/2020), xin được dâng những bông cúc trắng, nén mừi hương và tấm lòng tôn kính lên các nữ thanh niên xung phong mãi mãi tuổi thanh xuân./
TITC-CNMT
