Lộ trình đưa di tích Yên Tử trở thành di tích toàn cầu hiện giờ đang được những đơn vị chức năng công dụng tăng mạnh. Đấy là di tích trước tiên của Việt Nam được hoàn thiện hồ sơ theo phía mang tính chất liên vùng, liên tỉnh, liên di tích. Trên 70 điểm di tích được ứng dụng hồ sơ công nhận Yên Tử là di tích toàn cầu lần này nằm tại 3 tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương. Tại Quảng Ninh các điểm di tích trải dài từ Đông Triều đến Uông Bí, trong đó 14 điểm di tích nhà Trần tại Đông Triều được xác lập là thành tố trọng điểm.
Thái miếu – công trình xây dựng tôn tạo này đã được đặt tại vị trí lùi sau nền móng công trình xây dựng cũ.
Với thật nhiều những di tích, di vật, tiệc tùng, lễ hội, nghi thức tín ngưỡng… thời Trần còn sót lại trên địa phận đến thời nay, Đông Triều là một vùng trầm tích nhà Trần đậm đặc không những của Quảng Ninh mà của toàn nước. Lợi điểm lớn của Đông Triều mà không vùng đất nào đã đạt được là một quê gốc của những vị đế vương nhà Trần, là nơi đức Phật hoàng Trần Nhân Tông viên tịch.
Ông Nguyễn Văn Sơn, Trưởng BQL di tích nhà Trần tại Đông Triều phân tích: Trong cuộc sống nhân sự, xuất hiện nhiều vùng đất, khu vực từng đặt chân đến để học tập, thao tác làm việc, ghi dấu ấn công danh sự nghiệp kỳ tích… nhưng quê gốc và nơi viên tịch thì chỉ mất một. Đó là một tính riêng xuất hiện, lợi ích rất linh của vùng đất và các di tích Đông Triều, cũng là một điểm cộng khi xét hồ sơ công nhận Yên Tử là di tích toàn cầu theo phía liên vùng, tỉnh, điểm di tích.
14 điểm di tích nhà Trần hiện đã được xếp hạng cấp Quốc gia đặc trưng, được Đông Triều gìn giữ và phát huy lợi ích tương đối tốt. Cách bảo vệ di tích của Đông Triều trong thời hạn dài qua thiên về tôn trọng tính nguyên gốc, nguyên trạng di tích, khá thích hợp với quy định và quan điểm của UNESCO. Thực tế trong nhiều năm qua, Đông Triều ưu tiên trùng tu di tích thay vì tôn tạo di tích. Tức là ưu tiên việc bổ khuyết di tích, di vật trên nền tảng hiện vật hiện xuất hiện, so sánh di tích cùng loại hay những ghi chép sử liệu về di tích chứ không nỗ lực làm mới, xây đè lên nền móng hay làm giả cổ, kể cả làm giả trên hạ tầng nguyên mẫu cũ.
Các di tích được trùng tu, tôn tạo mới gần đây của TX Đông Triều đáp ứng tốt tiêu chuẩn tôn trọng tính nguyên gốc, nguyên trạng là Thái miếu, chùa Hồ Thiên, am Ngọa Vân, lăng vua Trần Anh Tông, chùa Ngọc Thanh, lăng Tư Phúc…
Tiêu biểu riêng với di tích Thái miếu, toàn cảnh vị trí nền móng đã khảo cổ, phát lộ, sau thời điểm xác định vị trị đều được không thay đổi tình trạng, vùi lấp lại để bảo vệ trong tâm địa đất. Vị trí công trình xây dựng Thái miếu tôn tạo mới lúc này được để ở vị trí phía sau nền móng cũ đã được khảo cổ. Như vậy các dấu vết kiến trúc, hiện vật của di tích cũ không trở nên làm mai một, xô lệch đi, là hạ tầng để các thế hệ sau này tiếp tục phân tích, xác lập tương đối đầy đủ hơn về lợi ích di tích và cái nhìn tổng thể hơn về trình độ thẩm mỹ, kiến trúc, văn hóa truyền thống đời xưa.
Các di tích Hồ Thiên cũng đang rất được tôn tạo theo phía như là của Thái miếu, tức công trình xây dựng mới không đè lên dấu vết cũ. Lăng vua Trần Anh Tông nằm giữa hồ Trại Lốc được triển khai theo phía trùng tu, không xây dựng công trình xây dựng kiên cố mà chỉ gia cố sỏi, cuội. Chùa Ngọc Thanh, lăng Tư Phúc hiện giờ đang để ở dạng nguyên trạng, chỉ gia cố những chỗ bị xuống cấp trầm trọng để tránh mất dấu vết. Riêng am Ngọa Vân, nơi ghi dấu Phật hoàng Trần Nhân Tông viên tịch, tuy nhiên công trình xây dựng lúc này không phải nguyên gốc thời Trần mà mới được tôn tạo từ thời điểm đầu thế kỷ XXI track TX Đông Triều đã và đang thỏa thuận hợp tác với Bộ VH,TTandamp;DL trong thời gian trùng tu, tôn tạo di tích sẽ lưu lại lại, không xây mới, xây đè lên…
Hoàn toàn có thể thấy các di tích nhà Trần tại Đông Triều lúc này đang rất được bảo vệ, gìn giữ và phát huy lợi ích đúng phía, hiệu suất cao. Các di tích này là một một phần “bức tranh” đời sống, văn hóa truyền thống, tài chính đời nhà Trần trên vùng đất Quảng Ninh mà các thế hệ lúc này và sau này đều muốn tìm hiểu, tìm hiểu. Hơn hết các di tích nhà Trần tại Đông Triều còn góp thêm phần làm giàu thêm lợi ích cho Yên Tử trong lộ trình đưa Yên Tử trở thành di tích toàn cầu đang rất được các đơn vị chức năng công dụng tích cực triển khai lúc này./.
