Hòn Bà không được nổi tiếng, người biết rồi thì ví Hòn Bà tương tự như là một nàng tiên ngủ trong rừng núi vòng quanh năm mây phủ. Nằm gần Nha Trang nóng ấm, nhưng Hòn Bà thoáng đãng vòng quanh năm, nên người ta gọi Hòn Bà là “Đà Lạt của thành phố biển”.
Hòn Bà nằm tại phía nam TP. Nha Trang khoảng 30 cây số đường chim bay, nhưng khách nước ngoài phải theo đường đi bộ khoảng 60 – 70 cây số. Trong đó, chỉ riêng đường lên núi gần 40 cây số. Khoảng gần 2 giờ đi đường từ Nha Trang rời biển xanh, cát trắng, khách nước ngoài sẽ được trải qua một khu vực khác lạ của núi rừng mù sương. Điểm tô cho màu xanh ngắt của cây xanh là những ngôi nhà sàn làm bằng tre lá của người dân tộc. Đi được khoảng 12 cây số, nhiệt độ mở màn xuống thấp và vô cùng thoáng đãng. Đường dốc vòng quanh co, tạo cảm xúc chơi vơi thú vị… Khoảng 4 giờ chiều, sương mù đã giăng kín đỉnh núi và tràn xuống thấp hơn. Tới điểm cuối của tuyến phố nhựa, muốn tới đỉnh núi, khách nước ngoài ném ra khoảng 1 giờ quốc bộ theo lối mòn và lên những con dốc thẳng đứng.
Đường lên Hòn Bà.
Ở đây rừng không khô ráo vòng quanh năm. Điều thú vị là khoảng nửa đêm, sương mù sà thấp xuống, để lại phần đỉnh núi một khu vực thoáng đãng. Du khách hàng lên đây thường dậy sớm để ngắm bình minh và chiêm ngưỡng và ngắm nhìn sắc trời vào thời khắc giao nhau giữa đêm và ngày. Nhiều người mặc áo ấm, trùm chăn bước ra giữa đất trời mênh mông và cái lạnh buốt trên cao. Khách xuất hiện cảm xúc như đang đứng trên cả mây, bềnh bồng, bềnh bồng. Bình minh nhìn từ đỉnh Hòn Bà chỉ là một vừng đỏ ở phía Đông. 8 giờ sáng, vẫn chưa xuất hiện một tia nắng nào chiếu vào đỉnh núi. Nhưng năng lượng đủ để khách nước ngoài nhìn rõ những đám mây từ phía xa xa ẩn hiện những dãy núi dài, nối tiếp nhau đến ngút ngàn.
Hòn Bà là phần phía Đông của dãy Trường Sơn, tiếp liền với cao nguyên Lâm Đồng, nên đới nhiệt độ xuất hiện phần khác nhau so với Đà Lạt và Nha Trang. Hệ sinh vật ở đây vô cùng phong phú, với nhiều loài thực vật, động vật đặc chủng. Các nhà khoa học đã ghi nhận được sự tồn tại của khoảng 100 loài động, thực vật quý quý hiếm tên trong Sách Đỏ.
Hòn Bà đã được thiết kế thành trung tâm bảo tồn tự nhiên rộng khoảng 20.000ha. Trong đó, có tầm khoảng 1/2 diện tích quy hoạnh được bảo vệ nghiêm ngặt. Từ khoảng năm 1915, bác sĩ người Pháp Alexandre Yersin đang đi tới đây để lập trại, trồng thực nghiệm các giống thuốc địa phương và gia nhập từ toàn cầu. Ông đã cho xây một ngôi nhà sàn gỗ và tôn tạo đất đai để trồng nhiều chủng loại thuốc. Trong đó, xuất hiện thuốc ký sinh chống sốt rét. Sau đó, cây thuốc này được chuyển lên Lâm Đồng. Hiện nay, khách nước ngoài vẫn rất có thể thấy những cây thuốc, cây rừng quý được không thay đổi, tạo thành một thành phầm du ngoạn tự nhiên thú vị. Hiện ngôi nhà sàn này đã xuống cấp trầm trọng, nên địa phương cho phục dựng lại dựa vào nguyên mẫu ngay trên nền đất cũ. Khi du ngoạn tăng trưởng, người ta xây dựng thêm một ngôi nhà dài của người Tây Nguyên phục vụ khách hàng lưu trú. Ngôi nhà sàn là trung tâm lưu niệm, trưng bày nhiều thương hiệu, hiện vật tương quan đến Alexandre Yersin. Quanh nhà sàn vẫn còn đó nhiều dấu tích của ông. Bên trái ngôi nhà vẫn còn đó cây trà cổ thụ do ông trồng. Khách đến đây thường được đãi uống trà, được nấu từ lá trà tươi của cây này. Nước trà xanh và thơm lừng.
Tương lai không xa, Hòn Bà sẽ là trung tâm du ngoạn sinh vật rất dị, thú vị…
