Thuộc địa phận xã Chu Minh, huyện Ba Vì, đình Chu Quyến là một ngôi đình cổ, được xây dựng từ thế kỉ XVII, góp thêm phần tạo sự vẻ đẹp văn hóa truyền thống cho vùng đất thiêng Ba Vì và Thủ đô Hà Thành hơn nghìn năm tuổi.
Lâu nay, đình Chu Quyến được mệnh danh là ngôi đình lớn số 1 xứ Đoài, thuộc làng Chu Quyến, một ngôi làng hiền hòa nằm ven đê sông Hồng. Đình Chu Quyến thờ Nhã Lang, con cả của Lý Phật Tử (thế kỉ VI) và bà thứ phi Lã Thị Ngọc Thanh, mẹ của Nhã Lang. Đình nhìn về phía Tây Bắc, phía trước xuất hiện hồ nước rộng. Đình xuất hiện nhiều đặc trưng của một ngôi đình truyền thống cuội nguồn Việt
Về kiến trúc, đình Chu Quyến được thiết lập gồm một tòa đại đình hai gian, ba chái trông sừng sững và bề thế, không tồn tại dự án công trình phụ trợ, bổ sung cập nhật nào. Mái đình xoà rộng lan xuống thấp tạo vẻ bề thế, vững chãi, các đầu đao vút cong lên làm toàn cảnh ngôi đình nhẹ nhàng, thanh thoát. Mái lợp ngói ta, bờ nóc gắn hai hàng gạch, tường rộng và dày. Trong đình xuất hiện sân gỗ, chia làm 3 lớp để phân ngôi thứ vào những ngày việc làng thuở trước. Xung vòng quanh đình xuất hiện tường gạch che gầm sân, xuất hiện trổ các ô hình chữ nhật ở hàng lan can gỗ. Gian giữa xuất hiện gian thờ, xuất hiện cửa võng chạm trổ công phu hình hoa lá, rồng phượng…
Các phần tử được làm bằng gỗ trong đình Chu Quyến là những tác phẩm chạm khắc tinh xảo với nhiều đề tài phong phú, phản ánh hiện thực cuộc sống đời thường mang lợi ích nghệ thuật và thẩm mỹ và nghiên cứu và phân tích. Trên các xà, ván nong, cửa võng đều phải có chạm trổ hoa văn rồng, phượng chầu mặt nguyệt, rồng vờn chầu ngọc, rồng và người, rồng và hổ, hình chim phượng và đàn con quấn quýt bên nhau. Chủ đề sinh hoạt đời sống thế kỉ XVI – XVII sống động, từ cảnh người dắt voi, uống rượu đến cảnh gảy đàn, hát múa, chọi gà… Đình Chu Quyến hiện còn lưu giữ những thần tích và các di vật cổ có mức giá trị lịch sử vẻ vang to lớn, đặc trưng là 15 đạo sắc phong của những triều Lê Trung Hưng (1533 – 1788), Tây Sơn (1778 – 1802), Nguyễn (1802 – 1945) phong thần cho Nhã Lang Vương. Đình Chu Quyến không chỉ có là nơi sinh hoạt tín ngưỡng tâm linh của người dân mà còn phải là xung quanh vị trí ra mắt các sinh hoạt văn hóa truyền thống – xã hội của dân cư làng xã.
Do xây dựng hàng trăm trong năm này, mối mọt làm hư hỏng nặng nên đình Chu Quyến cách đó không lâu đã được tổ chức tu bổ, tôn tạo, theo “Dự án thực nghiệm tu bổ tôn tạo đình Chu Quyến”. Nội dung bảo tồn rất tỉ mỉ, trong đó xác lập đúng chuẩn những tác nhân gây hại để vô hiệu hóa hoặc tiết giảm tác nhân gây tác động ảnh hưởng tới di tích. Phối hợp sử dụng vật tư, công nghệ tiên tiến truyền thống cuội nguồn với vật tư, kĩ thuật, công nghệ tiên tiến mới để tăng độ kiên cố, sự ổn định lâu dài của di tích, trên hạ tầng bảo tồn tối đa các thành phần nguyên gốc cùng lợi ích lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống của di tích. Đồng thời, nâng cao thiên nhiên và môi trường, phục hồi, tôn tạo khung cảnh tổng thể dự án công trình, tương ứng với điểm sáng của di tích.
Công trình xây dựng sau thời điểm triển khai xong đã được Hiệp hội Kiến trúc sư Quốc tế (UIA) trao phần thưởng về bảo tồn di tích kiến trúc năm 2010 phòng Châu Á và Châu Đại Dương, ghi nhận thành công xuất sắc trong công tác trùng tu, tôn tạo, trên hạ tầng sử dụng kĩ thuật tiên tiến và phát triển nhưng không xa rời yếu tố gốc, vẫn thể hiện được nét trẻ đẹp cổ xưa của ngôi đình hơn 400 năm tuổi./.
