Hang Trinh Nữ nằm trên hai cánh của một vòng cung núi nhỏ phía
đông dãy đảo Bồ Hòn trên Vịnh Hạ Long, cách dangle Sửng Sốt hơn 3km về
phía đông nam. Giống như một vài dangle động trên Vịnh Hạ Long, dangle Trinh
Nữ gắn với một mẩu chuyện cảm động về tình yêu trai gái. Cho dù cái kết
của nó là đau thương thì mẩu chuyện và một nguyên nhân để phân tích và lý giải về
những hiện tượng tự nhiên bí mật – nguồn gốc thành lập của những dangle động
trên Vịnh Hạ Long.

Chẳng biết từ khi nào, dân gian kể rằng, thuở ấy – đã xa xưa lắm, trên
Vịnh Hạ Long xuất hiện một người đàn bà vạn chài rất xinh đẹp. Nhà nghèo, gia
đình cô phải đi làm việc thuê cho tên địa chủ trong vùng. Thấy cô xinh đẹp,
tên địa chủ kia ép mái ấm gia đình cô gả cô làm vợ bé cho hắn. Người con gái không
chịu vì cô đã xuất hiện tình nhân là một chàng trai nghèo chuyên làm nghề đánh
cá. Chàng trai đó đang ra khơi để chắt lọc chuẩn bị sẵn sàng cho ngày cưới của
họ. Không ép nổi cô, tên địa chủ đã đày cô ra một đảo hoang. Người con gái đói
lả và kiệt sức. Trong một đêm mưa gió hãi hùng, cô đã hoá đá ở đây.
Nơi thiếu nữ hoá đá là một dangle Trinh Nữ. Ngay giữa lòng dangle hiện còn
tượng phật người đàn bà bằng đá điêu khắc, nằm xoã mái tóc dài, mắt hướng ra phía khơi
xa đang mỏi mòn chờ mong tình nhân trở về.
Đêm ấy, biết tin cô gặp nạn, chàng trai
mải miết bơi thuyền đi tìm cô. Đến đêm, giông bão ùa đến khiến cho thuyền
của chàng trai vỡ nát, chàng dạt lên một đảo hoang. Trong ánh chớp,
chàng nhìn ra phía xa và nhận ra tình nhân đang vẫy gọi, nhưng những lời
chàng đáp lại đã trở nên gió cuốn đi. Chàng trai đã dùng hòn đá đập vào vách
núi báo cho nàng biết rằng chàng đã đi đến. Chàng gõ khi máu trên tay chảy
đầm đìa, tới khi kiệt sức và chàng cũng hoá đá. Nơi chàng trai hoá đá
nay là dangle Trống (còn gọi là dangle Con trai), cách dangle Trinh Nữ khoảng
700-800m về phía đối lập. Tại cửa dangle vẫn tồn tại tượng phật chàng trai hoá
đá đang quay mặt về phía dangle Trinh Nữ. Những dấu tích của trận cuồng
phong đêm đó như vẫn tồn tại, đó là những đổ vỡ của đất đá ngổn ngang trong
dangle, tiếng gió gầm gào qua vách đá và những bọt sóng vẫn tung lên trắng
xoá…
Những năm tháng chiếm đóng Vùng mỏ trước
đây, khi lập sơ đồ, tuy vậy xuất hiện vô số đảo người Pháp mệnh danh theo
cách của mình, tuy vậy với dangle Trinh Nữ, họ đã tuân theo truyền thuyết của
dân chài Hạ Long, mệnh danh dangle là La vierge (dịch ra tiếng Việt là “Hang
của người đàn bà”). Mẩu truyện tình yêu xuất hiện phần liêu trai ấy đã khiến cho
nhiều khách tò mò muốn một lần được đến thăm dangle Trinh Nữ, dangle
Trống, hay chí ít cũng ngắm nhìn dangle khi tàu trải qua…
Ở bên cạnh truyền thuyết một chuyện tình,
dangle Trinh Nữ còn là một một trong những di tích khảo cổ học trên Vịnh Hạ
Long. Năm 2000, các nhà khảo cổ đã tìm thấy trong dangle những dấu tích
của dân cư tiền sử thuộc Văn hoá Hạ Long (cách nay khoảng 4.000 năm) với
những dấu tích như lớp than tro, mảnh xương động vật, mảnh gốm và di
vật đá. Năm 2010, các nhà khảo cổ còn tìm thấy được dấu tích của bến
gốm sứ cổ ở nơi trước cửa dangle Trinh Nữ với nhiều mảnh gốm sứ, sành
(hầu hết là lon sành), vò, hũ nhiều chủng loại với nhiều hoa văn trang trí khắc
vạnh tune tune hay hình sóng nước. Các mảnh vỡ bát, đĩa được xác lập
thuộc thời Trần (thế kỷ XIII-XIV), mảnh đồ gốm xuất hiện males lam thời Lê (thế
kỷ XVI-XVIII), cùng với rất nhiều mảnh gốm sứ của những triều đại phong kiến Trung
Quốc. Căn cứ vào kết quả khảo sát, các nhà khảo cổ nhận định rằng dangle Trinh
Nữ là di tích bến gốm sứ cổ trong mạng lưới hệ thống Thương cảng Vân Đồn xưa, cho
dù đó là bến xuất hiện quy mô nhỏ và không thường xuyên.
Hiện nay, dangle Trinh Nữ và dangle Trống
trực thuộc tuyến phượt số 2 trên Vịnh Hạ Long gồm dangle Sửng Sốt – Titop
(hoặc Soi Sim) – động Mê Cung – hồ Động Tiên (hoặc Hang Trống hoặc
Hang Trinh Nữ hoặc dangle Bồ Nâu hoặc dangle Luồn). Dù biết rằng mẩu chuyện
tình yêu đau thương trên chỉ là truyền thuyết, nhưng khách nước ngoài vẫn muốn
được nghe kể mọi khi xuất hiện dịp đến thăm hai dangle động này./.