Quanh hồ xuất hiện hơn 20 ngôi đình, đền, chùa được xếp hạng với nhiều di tích nổi tiếng tiềm ẩn lợi ích văn hóa truyền thống, kiến trúc rực rỡ như chùa Trấn Quốc, chùa Kim Liên, Phổ Linh, Tảo Sách, Vạn Niên…
Đi chùa đầu xuân năm mới là nét văn hóa truyền thống tinh thần không thể thiếu trong đời sống người Việt Nam. Chùa không những thuần tuý là nơi sinh hoạt tôn giáo mà còn phải là vấn đề quy tụ những nét văn hóa truyền thống, kiến trúc khác biệt.
Chùa Trấn Quốc
Trấn Quốc là một trong những ngôi chùa cổ nhất Việt Nam, nằm cạnh {Hồ Tây}, cuối đường Thanh Niên. Kiến trúc chùa xuất hiện sự tích hợp hài hoà giữa tính uy nghiêm, cổ kính với phong cảnh thanh nhã trên nền tĩnh lặng hồ nước mênh mang. Từng là trung tâm Phật giáo của kinh thành Thăng Long vào thời Lý và Trần, ngày này, chùa Trấn Quốc không những là nơi lui tới cầu an của rất nhiều Phật tử mà còn phải là vấn đề vãn cảnh tươi đẹp cho khách nước ngoài.
Chùa Kim Liên
Chùa Kim Liên nằm trên một doi đất cân đối trong thôn Nghi Tàm, xã Quảng An. Tam quan chùa là dự án công trình kiến trúc khác biệt với 2 tầng, 8 mái, trông như bông sen trên mặt nước {Hồ Tây}. Chùa được đánh giá là một trong những di tích kiến trúc cổ rực rỡ nhất Việt Nam.
Chùa Hoằng Ân
Tọa lạc tại xã Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Thành, đây là một trong số rất ít những ngôi chùa cổ nhất ở Hà Thành đã nghìn năm tuổi. Trải bao mưa nắng, chùa vẫn giữ quần thể kiến trúc đẹp, trước tòa tiền đường, lầu chuông cao ngất vươn lên cùng mây trời {Hồ Tây} lộng gió. Ðặc biệt, trung tâm mộ tháp lô xô cao thấp, trầm mặc, ẩn mình dưới bóng ngọc lan thơm nữ tính và thân cau cao vút như đưa khách nước ngoài vào miền tâm linh thanh khiết. Năm 1991, chùa được xếp hạng Di tích lịch sử vẻ vang văn hóa truyền thống cấp vương quốc.
Chùa Phổ Linh
Là ngôi chùa cổ của Hà Thành, chùa Phổ Linh được xây dựng từ thời điểm năm 1079, xuất hiện kiến trúc và khuôn viên rất đẹp, lại thanh tĩnh, khác với việc sầm uất náo nhiệt của Phủ Tây Hồ ở ngay lân cận.
Chùa Tảo Sách
Chùa Tảo Sách (hay còn gọi là Tào Sách, Linh Sơn tự) là một trong số những ngôi cổ tự rất hiếm sót lại ở thủ đô giữ được vẻ cổ kính, u tịch, trang nghiêm. Chùa hướng trực tiếp ra hồ Tây khiến cho khung cảnh ở đây vô cùng lãng mạn.
Chùa Vạn Niên
Nằm cách chùa Tảo Sách không xa là chùa Vạn Niên. Khuôn viên chùa không lớn nhưng nằm tại vị trí ven hồ nên phong cảnh thoáng đãng, xanh mát và tạo xúc cảm thư thái thanh tịnh. Chùa xuất hiện 2 cổng, trong đó cổng chính trông ra mặt phố Lạc Long Quân và cổng sau nhìn về đường ven {Hồ Tây}. Phía cuối sân chùa dưới bóng mát cổ thụ tọa lạc một tượng phật Phật Thích Ca Mâu Ni bằng đồng đúc nguyên khối.
Chùa Tứ Liên
Chùa Tứ Liên còn tồn tại tên là Chùa Tứ Tổng, tên chữ là Chùa Tam Bảo, đã được trùng tu nhiều lần và ngày này khá kiên cố với vật tư đá. Cổng chính chùa xuất hiện kiến trúc rất đẹp hướng ra phía đường Âu Cơ, đằng sau là tháp chuông cao hướng ra phía hồ Tứ Liên.
Chùa Thiên Niên (Trích Sài)
Chùa Thiên Niên mang tên chữ là Thiên Niên Cổ Tự, còn được gọi là chùa Trích Sài, nằm ở sát bờ hồ Tây, thuộc làng Trích Sài, phường Bưởi. Ở vị trị đẹp ven hồ, chùa Thiên Niên là vấn đề thu hút phần đông khách nước ngoài./.
