Từ thị xã Gia Nghĩa, theo quốc lộ 28 khoảng 50 km, đến địa phận xã Đắk Som (Đắk Glong) là gặp Khu bảo tồn tự nhiên Tà Đùng, nơi đang đựng được nhiều điều ký thú, thú vị…
Nhiều chủng loại nhiều chủng loại động thực vật
Khu bảo tồn tự nhiên Tà Đùng xuất hiện diện tích quy hoạnh 21.307 nghìn mét vuông, nằm giữa cao nguyên Đắk Nông và cao nguyên Di Linh thuộc vùng địa lý sinh học Nam Trung bộ, xuất hiện đỉnh núi tốt nhất là một.982m. Khu vực này là vấn đề giao thoa về địa lý và sinh học giữa phòng Nam Tây Nguyên và phòng miền Đông Nam bộ.
Hiện nay, Tà Đùng xuất hiện lớp thảm thực vật rộng lớn, tỷ trọng độ che phủ rừng vùng lõi của trung tâm bảo tồn chiếm tới 85%; trong đó, rừng nguyên sinh chiếm 48%, rừng thứ sinh nhiều chủng loại chiếm 36%… Vì vậy, ở đây xuất hiện sự nhiều mẫu mã sinh học rất rộng, là nơi sinh sống của trên 1.000 loài động thực vật.
Theo kết quả khảo sát của Trung tâm nhiều mẫu mã sinh học và tăng trưởng, Trường ĐH Lâm nghiệp Việt Nam thì ở đây xuất hiện đến 1.406 loài thực vật bậc cao, thuộc 760 chi và 192 họ của 6 ngành thực vật không giống nhau; trong đó, xuất hiện 69 loài được ghi trong sách đỏ Việt Nam (2007). Quan trọng đặc biệt, xuất hiện 5 loài được xếp ở cấp CR trong sách đỏ Việt Nam như: hổ, báo hoa mai, trăn mốc, trăn gấm, rắn hổ chúa và một trong những loài được ưu tiên bảo tồn cao, được trái đất quan trọng đặc biệt tâm điểm, như Chà vá chân đen, Vượn má hung, Cu li nhỏ…
Không chỉ có thế, Tà Đùng là một trong 3 trung tâm bảo tồn nổi bật của Việt Nam hiện xuất hiện loài hươu vàng (còn gọi là hươu đầm lầy) đang xuất hiện rủi ro tiềm ẩn tuyệt chủng. Mặt khác, Tà Đùng còn là một trong 4 vùng chim đặc hữu của Việt Nam và một trong những 222 vùng chim đặc hữu trên toàn trái đất, với 202 loài thuộc 18 bộ và 45 họ không giống nhau.
Nhiều phong cảnh kỳ thú
Không chỉ là nơi xuất hiện nhiều loài động, thực vật mà Khu bảo tồn tự nhiên Tà Đùng còn toạ lạc địa lý quan trọng đặc biệt, với phong cảnh, thiên nhiên môi trường tươi đẹp. Trong đó, thứ nhất phải nói đến là việc Tà Đùng nằm tại phòng thượng nguồn của mạng lưới hệ thống sông Đồng Nai, có những Dự Án BĐS thủy điện Đồng Nai 3 và 4 đang hoạt động và sinh hoạt đã tạo ra những hồ nước xuất hiện diện tích quy hoạnh khoảng 3.632 nghìn mét vuông mặt nước và tạo ra nên 47 hòn đảo lớn nhỏ không giống nhau. Trong đó, xuất hiện một trong những đảo xuất hiện diện tích quy hoạnh khá lớn tiện lợi cho tăng trưởng phượt sinh vật cảnh trên đảo.
Đi vào sâu bên trong Khu bảo tồn tự nhiên Tà Đùng sẽ gặp các dòng suối Đắk N’teng, Đắk Plao… chảy qua, tạo thành những ngọn thác rất là thú vị, kỳ bí như: thác Đắk Plao, thác 7 tầng, thác mặt trời… Đơn cử như thác Digne Klan nằm tại xã Đắk Som, xung xung quanh thác xuất hiện những tảng đá bằng vận, nhiều cây cổ thụ tán rộng rất thuận tiện cho khách hàng phượt rất có thể cắm trại, nghỉ mát qua đêm để tận tận hưởng không khí của núi rừng ở đây.
Trên hành trình đến thác, khách nước ngoài còn phải vượt qua những tảng đá lớn và nhiều cây cổ thụ thì mới có thể chiêm ngưỡng và ngắm nhìn được vẻ đẹp của thác. Thác xuất hiện độ cao hơn nữa 3 m, với nguồn nước trong xanh, mát lạnh… chảy bất tận xung quanh năm. Đứng trên cao nhìn xuống những sườn dốc là bon làng của đồng bào các xã Đắk P’lao, Đắk R’măng, Đắk Som…nằm thấp thoáng trong mây.
Với tiềm năng về tự nhiên và văn hóa truyền thống rất dị như vậy nên Khu bảo tồn tự nhiên Tà Đùng đã được tỉnh xây dựng thành trung tâm phượt sinh vật cảnh, tham quan, nghỉ ngơi, với những chuỗi thành phầm phượt nhiều mẫu mã, rực rỡ như: vui chơi vui chơi giải trí hồ – đảo; vui chơi vui chơi giải trí cụm thác dưới tán rừng; phượt thể thao mạo hiểm; dã ngoại phân tích hệ sinh vật cảnh rừng nguyên sinh; phượt tín ngưỡng…
Nỗ lực bảo tồn các lợi ích tự nhiên
Thời gian qua, Ban quản lý và vận hành Khu bảo tồn tự nhiên Tà Đùng đã xuất hiện nhiều phương án bảo tồn các lợi ích tự nhiên ở đây. Ở kề bên việc thể hiện những kế hoạch rõ ràng và cụ thể nhằm tránh tối đa các hoạt động và sinh hoạt rất có thể gây tác động xấu đến thiên nhiên môi trường như: chặt phá rừng, săn bắn chim hay khai thác thủy sản vượt mức…
Ngoài ra, Ban quản lý và vận hành còn phối phù hợp với các nhà khoa học tổ chức khảo sát những xung quanh vị trí xuất hiện sự nhiều mẫu mã sinh học cao, những nơi xuất hiện hệ sinh vật cảnh điển hình nổi bật để khoanh vùng phạm vi quản lý và vận hành, bảo vệ với điều kiện kèm theo riêng.
Theo ông Trần Quốc Trọng, Trạm phó Trạm kiểm lâm số 2 (Khu bảo tồn tự nhiên Tà Đùng) thì do địa phận rộng và rất là phức tạp, đa số là đồi núi cao, sông, suối và vực sâu… nên mỗi chuyến tuần tra, trấn áp trong rừng sâu cũng thường mất cả nửa tháng.
Vì vậy, mỗi chuyến công tác, các cán bộ, nhân viên cấp dưới phải mang gạo, thực phẩm, mùng, mền, võng, các dụng cụ y tế… để ở lại trong rừng dài ngày. Chuyện bị muỗi, vắt, rết, côn trùng cắn ra mắt như cơm bữa, thậm chí là, xuất hiện lúc còn bị lâm tặc tiến công rất là nguy hiểm. Thế nhưng, hầu hết cán bộ, nhân viên cấp dưới trong trạm luôn nỗ lực vượt qua khó khăn vất vả, hoàn thành xong tốt trách nhiệm được giao.
Ông Lê Quang Dần, Giám đốc Khu bảo tồn tự nhiên Tà Đùng cũng cho thấy: “Khu bảo tồn có diện tích rộng hàng chục ngàn ha, đồng thời tiếp giáp với 7 xã, 4 huyện của hai tỉnh Đắk Nông và Lâm Đồng. Theo quy định, mỗi kiểm lâm viên chỉ quản lý 500 ha rừng đặc dụng, nhưng ở đây phải quản lý gấp đôi. Thế nhưng, trong những năm qua, sự tác động từ bên ngoài đến Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng là rất ít. Để có được điều đó, lực lượng kiểm lâm không những thường xuyên tuần tra, kiểm soát mà còn tích cực tuyên truyền, nâng cao ý thức quản lý, bảo vệ rừng, tài nguyên thiên nhiên của đất nước cho đồng bào ở các bon làng xung quanh”./.
