Bạc Liêu là vùng đất xuất hiện bề dày truyền thống lâu đời đấu tranh cách mạng với nhiều cuộc đấu tranh của tầng lớp nông dân đã viết lên những trang sử hào hùng, ở đâu xuất hiện áp bức là ở đó xuất hiện đấu tranh. Cuộc nổi dậy của đồng đội Mười Chức vào năm 1928 tại đồng Nọc Nạng, làng Phong Thạnh, quận Giá Rai (nay là huyện Giá Rai), tuy mang tính chất tự phát nhưng sự gan dạ và quyết liệt của những người dân dân ở đây đã tạo ra tiếng vang ở Bạc Liêu, chấn động dư luận toàn nước.
Xưa kia vùng đất này còn hoang vu sình lầy với rừng tràm, lau sậy và đầy cỏ dại, những lưu dân khai khẩn bắt đầu phải chặt cây làm nọc đóng xuống sình rồi gác nạng lên để làm nhà nhằm tránh thú dữ và rắn độc. Tên gọi Nọc Nạng sinh ra từ đó, gọi tên một con rạch và một cánh đồng. Cuộc nổi dậy làm ra lịch sử vẻ vang ấy đều do người dân vì sự áp bức quá sức chịu đựng mà tự phát đứng lên phá ách áp bức để làm chủ những gì vốn là của tôi.
Di tích đồng Nọc Nạng nằm tại ấp 4, xã Phong Thạnh, huyện Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu với tổng quy hoạch thiết kế và tôn tạo là 35.000m2, trong đó diện tích quy hoạnh bảo vệ là 10.279m2, di tích lịch sử vẻ vang này là mộ lưu niệm do Đảng Bộ, chính quyền trực thuộc và nhân dân tỉnh Bạc Liêu xây dựng để ghi lại chiến công quật khởi của nông dân Nọc Nạng.
Ở đây, vào năm 1928 trên cánh đồng Nọc Nạng, làng Phong Thạnh, quận Giá Rai đã xẩy ra sự kiện vang cả đến Đông Dương, đó là cuộc nổi dậy của mái ấm gia đình đồng đội nông dân Mười Chức chống chính quyền trực thuộc thực dân và bè lũ tay sai. Tên địa chủ Mã Ngân dùng nhiều thủ đoạn xảo quyệt cùng tên Phủ Huấn tiếp tay đến cướp lúa, cướp đất của mái ấm gia đình đồng đội Mười Chức. Cuộc xô xát giữa đồng đội Mười Chức dùng giáo mác, gậy gộc chống địa chủ Bang Tắc xuất hiện chính quyền trực thuộc thực dân Pháp do hai tên Cò Tournier và Bauzou cùng phó quản Danh Long lãnh đạo lính mã tà, lính kín, một số trong những tên Hương chức Hội tề làng Phong Thạnh ra mắt rất là ác liệt tại sân lúa Mười Chức vào sáng ngày 16 tháng 02 năm 1928. Bốn người trong mái ấm gia đình Mười Chức đã hy sinh trong một trận đánh không cân sức. Phía chính quyền trực thuộc thực dân Pháp, Cò Tournier đền mạng, một số trong những khác bị thương. Sự kiện đồng Nọc Nạng làm cho nông dân Bạc Liêu càng sôi sục lòng căm thù, xích míc thâm thúy giữa nông dân và địa chủ phong kiến, giữa nhân dân Bạc Liêu và bọn đế quốc thống trị đang đi tới tột độ. Mở đường cho những người dân Cộng sản Việt Nam mang năng lượng của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Nguyễn Ái Quốc đặt chân lên vùng đất Bạc Liêu. Cuộc nổi dậy của việc kiện đồng Nọc Nạng vừa ghi lại cuộc đấu tranh giai cấp ở vùng quê lan khắp Đồng bằng sông Cửu Long trong những năm vào đầu thế kỷ, vừa nói lên đời sống tinh thần phong phú của nông dân ở một miền mà chính vì sự tạo ra lịch sử vẻ vang ấy đã hun đúc cho những đức tính truyền thống lâu đời kiên cường của dân tộc ở một vùng đất vừa khai thác.
Ngày 30 tháng 8 năm 1991, Bộ Văn hóa truyền thống – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa truyền thống, Thể thao và Du lịch) đã xếp hạng nơi ra mắt sự kiện Nọc Nạng là di tích lịch sử vẻ vang – văn hóa truyền thống cấp vương quốc. Khu di tích xuất hiện diện tích quy hoạnh khoảng 3ha gồm nhiều hạng mục dự án công trình, được chia làm hai phần là sân phơi lúa và trung tâm mộ ông bà Tám Luông (music thân ông Trần Văn Mười Chức) cùng các đồng đội ông, cách nhau khoảng 300m. Khu mộ ông bà Tám Luông được đồng đội ông Trần Văn Mười Chức đắp sau thời điểm ông bà mất. Nền mộ rộng khoảng 700m, cao 50cm, trên xuất hiện xây nhà ở mồ. Nhà rộng 30m2 tường xây cao 1,20m cửa quay về phía Nam. Tường bao nhà mồ được xây bằng gạch thẻ chừa ô cách khoảng nhau, tạo khu vực khoáng đạt. Khu thờ tự xuất hiện mái che uốn cong đúc bê tông cốt thép 20 x 20. Bệ thờ cách nền 50cm, được bày trí giản dị và đơn giản, lót gạch bông 20 x 20 red color và màu vàng xen kẽ. Mộ ông Tám Luông (phía Tây) và bà Tám Luông (phía Đông) quay ra phía cổng (phía Nam). Mộ xuất hiện kích thước 2 x 0,8 x 1,05 m, nấm xây tròn là khối hình thang cạnh trên 0,80m, cạnh dưới 1m, mặt trước ghi tên, năm mất. Xung xung quanh mộ trang trí hoa văn đắp nổi chạy dọc gần 4 đường xung music music, hai ngôi mộ cách nhau 1,5m. Sau sự kiện Nọc Nạng, những người dân bị thảm sát được chôn rải rác gần đó. Đến năm 1963, toàn bộ tổng thể các ngôi mộ đều được quy tập về công cộng một trung tâm.
Năm 2008, nhân kỷ niệm 80 năm ngày xẩy ra sự kiện đồng Nọc Nạng, huyện Giá Rai đã tổ chức trùng tu, mở rộng Khu di tích lịch sử. Dự án công trình được khánh thành ngày 16/02/2008. Khu di tích này còn có diện tích quy hoạnh hơn 3.000m2, gồm các hạng mục trùng tu, mở rộng: trung tâm mộ mái ấm gia đình Mười Chức, nhà tưởng niệm, nhà trưng bày, cụm tượng tái hiện trận đánh giữa mái ấm gia đình Mười Chức và bọn Tây cướp lúa… với tổng góp vốn đầu tư trên 8 tỷ VNĐ.
Hằng năm, vào trong ngày mồng 9 Tết Nguyên đán, nhân dân huyện Giá Rai tổ chức triển khai tiệc tùng rất trọng thể. Liên hoan tiệc tùng đồng Nọc Nạng được tỉnh Bạc Liêu chọn làm sinh hoạt tham gia sự kiện năm Du lịch Quốc gia Mêkông Cần Thơ-2008. Liên hoan tiệc tùng “Dấu ấn Đồng Nọc Nạng” với nghi thức trang nghiêm, trọng thể nhằm tưởng nhớ một thế hệ cha ông khí tiết kiên trung, đã dũng mãnh đứng lên bảo vệ hạt lúa, thửa ruộng cho vùng đất nông nghiệp Giá Rai thời nay thêm phì nhiêu, tăng trưởng trong tiến trình xây dựng vùng quê mới. Liên hoan tiệc tùng “Dấu ấn Đồng Nọc Nạng” hàng năm thu hút hàng trăm lượt khách hàng tham quan, đến ở đây vào dịp tiệc tùng như tìm về nguồn cội, thắp một nén hương bày tỏ lòng thành kín, tri ân các bậc tiền nhân với tinh thần đấu tranh quật cường trước lúc xuất hiện Đảng Thành lập và hoạt động làm chấn động cả lục tỉnh Nam kỳ. Trong những ngày ra mắt tiệc tùng, tại Khu di tích lịch sử lịch sử vẻ vang Nọc Nạng xuất hiện nhiều sinh hoạt phong phú như: giao lưu nhà hàng, thi đấu các vui chơi dân gian, thi cờ tướng, kéo co, thả diều, gánh nước về làng, bóng đá tứ hùng, bịt mắt đập niêu, thi đấu bóng chuyền và các sinh hoạt ôn lại quá khứ hào hùng của nông dân Giá Rai nói riêng, nông dân Bạc Liêu nói công cộng, thêm phần giáo dục truyền thống lâu đời và lòng yêu quê nhà, nước nhà của nhân dân và thế hệ trẻ./.
