Thiên Hậu cổ miếu tọa lạc trên một khu đất nền rộng khoảng 1500m2, nằm trên đường Trần Hưng Đạo, Thị xã Vĩnh Châu, cách trung tâm chợ khoảng 400m về phía Đông – Nam, trên lối đi về xã Vĩnh Hải. Từ thành phố Sóc Trăng khách nước ngoài hoàn toàn có thể đi theo phía tỉnh lộ 11 qua cầu Mỹ Thanh và đi thêm khoảng 18 km nữa là đến di tích.
Trước đây, Miếu được dựng với quy mô nhỏ được làm bằng gỗ, tre, lá. Cho đến 1907 miếu được xây dựng lại khang trang bằng gạch, ngói và tồn tại cho tới thời buổi này. Theo truyền khẩu, xưa kia nơi đặt miếu rất hoang vu, thanh vắng, nhà cửa dân ở thưa thớt. Đến khi một vài di dân người Hoa đến đây lập nghiệp, mang theo như hình tượng nữ thần của những ngư dân và những người dân đi biển trong dòng họ. Để gia tăng niềm tin, họ đã lập một ngôi miếu nhỏ thơ Bà với ước muốn bà phù trợ khi ra khơi đánh bắt hoặc giữ bình yên cho xóm làng, mùa màng tiện lợi.
Bước đi qua cổng tường rào khang trang ta phát hiện ngay một cặp Lân đá cao khoảng 1m ngồi trên bệ xi-măng nhìn thẳng ra đường, chân trước mỗi con đặt trên một quả cầu trong tư thế đang ngồi canh giữ miếu.
Trên nóc miếu là hình tượng hai con rồng được dát bằng mảnh gốm sứ đang uốn lượn tranh một quả bầu tiên. Phía trước, hai bên bức vách của ngôi cổ miếu là hai phù điêu Thanh Long và Bạch Hổ được đắp nổi làm tăng thêm vẻ lộng lẫy ngay từ bên phía ngoài. Miếu được xây phân bổ theo như hình chữ tam, ba gian track track mái lợp ngói âm khí và dương khí. Muốn vào trong điện ta phải qua một mái hiên trước xuất hiện đôi cột đắp rồng uốn xung quanh thân, trên thanh xà dọc nối qua đầu cột các thợ người Hoa gắn hình tượng những động vật thủy sản cá tôm được làm bằng gỗ thật thông minh và sinh động.
Cửa điện gồm 3 ô theo mô hình cổng tam quan, cửa ở chính giữa rộng gồm 2 cánh gỗ dày trên vẽ hình hai nhân vật Uất Trì Cung và Kính Đức. Hai cửa bên mỗi khung một cánh cũng là gỗ dày trên vẽ hình hai nhân vật điển tích mỗi bên. Lấn sân vào bên trong điện, từ gian trước qua gian giữa cách một khoảng trống gọi là giếng trời xuất hiện tác dụng lấy năng lượng và làm thông thoáng khu vực bên trong điện thờ. Gian đầu chỉ dựng hai bảng gỗ lớn ghi list những người dân quyên góp trùng tu miếu, trên hai bức đầu hồi ta phát hiện bức tranh tạc hình đắp nổi cảnh “Bát tiên quá hải” và đối lập là bức tranh đắp nổi hình hoa cảnh xinh tươi. Gian giữa được sử dụng để tại vị kim đỉnh v lư hương. Gian trong cùng mới là một nơi đặt ba khám thờ, ở giữa thờ Bà Thiên Hậu đang ngồi trên ngai xuất hiện hai tiên nữ ngồi hầu hai bên, trước mặt hơi thấp hơn xuất hiện 5 thần hộ vệ đứng chầu. Khám thờ bên phải kê tượng thờ Quan Công, khám bên trái thờ các hero liệt sĩ.
Trên các thanh xà ngang dưới mái ngói là các bức hoành phi sơn son thếp vàng trông thật lộng lẫy với những nội dung chúc cho quốc thái dân an, phù trợ đồng bào, đồng tâm hiệp lực thao tác ích nước lợi dân …
Trên viềm mỗi khám thờ nghệ nhân lắp phần cửa vòng trang trí hình hoa dây nhiều chủng loại, được thếp vàng lộng lẫy. Ngăn cách ở giữa ba khám thờ là hai bộ bát bửu bằng đồng đúc vừa trang trí, vừa tạo lối đi riêng cho khách hàng thập phương khi vào làm lễ.
Tiệc tùng vía Bà được tổ chức triển khai hàng năm vào trong ngày 23 tháng 3 âm lịch (ngày vía Bà), đấy là một tiệc tùng lớn riêng với đồng bào Hoa ở Vĩnh Châu. Trong ba ngày (22,23, 24/4 âm lịch) quý khách dâng lễ vật, khói hương để tưởng nhớ đến công ơn của Bà. Ngoài ra, trong tiệc tùng còn tồn tại những sinh hoạt khác ví như biểu diễn thẩm mỹ hát Tiều của Đoàn Nghệ thuật Châu Quang, lễ Hội đấu đèn lồng, tuy vậy lợi ích vật chất không đảm bảo nhưng mua được đèn lồng là mua được: “Gia đình bình an”, “Tấn tài tấn lộc” và đó là tấm lòng “Lá lành đùm lá rách” từ Hội chùa riêng với dân nghèo.
Nói theo cách khác, Miếu Bà Thiên Hậu hay chùa Bà Vĩnh Châu là một di tích kiến trúc lạ mắt, một hình tượng tín ngưỡng đã nhiều năm in sâu vào tâm trí của đồng bào người Hoa tại thị xã Vĩnh Châu. Miếu Bà là nơi họ trao gởi niềm tin vào sự phù trợ của Bà để người dân làm ăn phát triển và mái ấm gia đình luôn hòa thuận, yên ấm. Miếu Bà Thiên Hậu vừa thể hiện được bản sắc văn hóa truyền thống cội nguồn của dân tộc Hoa, vừa làm phong phú thêm đời sống tâm linh của cộng đồng dân cư các dân tộc Việt Nam. Vì vậy, Miếu Bà Thiên Hậu đã được Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Sóc Trăng ra Quyết định công nhận là di tích kiến trúc thẩm mỹ cấp tỉnh vào trong ngày 03/6/2004./.
