Thiên nhiên đã ban tặng núi Mằn (huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh) một phong cảnh đẹp, sơn thủy lãng mạn cùng hệ động thực vật phong phú. Đó cũng là núi đá nổi bật còn nguyên vẹn trên phòng vịnh Cửa Lục, vùng đệm của di tích vịnh Hạ Long. Không chỉ mất phong cảnh đẹp, danh thắng núi Mằn còn gắn với những mẩu truyện văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang thú vị, xứng danh được Bộ Văn hóa truyền thống, Thể thao và Du lịch công nhận là danh lam thắng cảnh vương quốc vào vào đầu tháng 7 này.
Nằm giữa hai nhánh suối là suối Đá Trắng (Bạch Thạch Khe) và suối Lưỡng Kỳ (Khe Bân) đổ ra sông Đá Trắng, núi Mằn xưa còn tồn tại tên thường gọi là núi Bân, một ngọn núi đẹp và nổi bật cho mạng lưới hệ thống núi đá vôi của huyện Hoành Bồ. Hình dáng núi tương tự như một con voi đang trong thế quỳ phục, vòi chúc xuống khe Bân. Núi Mằn cao khoảng 300 m so với mực nước biển, có những vách đá cao dựng đứng, khe núi hiểm trở, lưng chừng núi có những tảng đá tự nhiên bao xung quanh như hình vành mũ, links với nhau vững chãi, tạo thành những nét rất dị riêng mà không ngọn núi nào trong vùng dành được. Bên trong những rãnh núi hiểm trở xuất hiện những grasp động lừng chừng núi với những thớ, nhũ đá khá đẹp, trên đỉnh núi xuất hiện thật nhiều vỏ ốc, sò… và xuất hiện cả những vũng nước tự nhiên trong vắt mà người dân trong vùng gọi là Thiên Bể (hoặc Giếng Trời)… Kề bên những nét rất dị riêng, núi Mằn còn tồn tại hệ thực vật núi đá vôi khá phong phú và nhiều chủng loại, xuất hiện nhiều cây thuốc nam, phong lan và một trong những loài thú quý như khỉ vàng, kỳ đà, tắc kè, chim chóc. Phía đông của Núi Mằn còn tồn tại Hang đầu Bụt, bên trong grasp xuất hiện nhiều nhũ đá rất đẹp…
Kề bên những vẻ đẹp do tự nhiên ban tặng, núi Mằn còn gắn với truyền thuyết ly kỳ về “Ông to lớn gánh đá vá trời” từ thuở khai thiên lập địa. Đến nay, ở đây vẫn tồn tại lưu lại nhiều địa danh gắn với truyền thuyết này như ruộng ông Khổng Lồ, đồi ông Khổng Lồ, rồi vết chân ông bước qua sông Cửa Lục tạo thành những dải đất xuất hiện hình bàn chân (chân ông Khổng Lồ). Quan trọng đặc biệt, là lúc ông trở vai làm đòn gánh gãy làm đôi, một bên gánh rơi xuống thành phố Hạ Long (là núi Truyền Đăng – núi Bài Thơ), một bên rơi xuống địa phận Xích Thổ (Hoành Bồ) là một núi Mằn thời nay…
Kề bên lợi ích về phong cảnh, tâm linh, núi Mằn còn tồn tại những lợi ích gắn với lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống của dân tộc. Theo các nhà nghiên cứu và phân tích về lịch sử vẻ vang, địa chất, địa mạo, thì núi Mằn chứa được nhiều trầm tích văn hóa truyền thống Sơn Vi, Đông Sơn, nên phải được nghiên cứu và phân tích một cách mạng lưới hệ thống và tổng thể và toàn diện. Những bút tích bằng chữ Hán cổ, đồ thờ tự phát hiện thấy trong grasp động tại núi Mằn những hiện vật như vỏ sò, ngao, các loài cây sú, vẹt… và những hệ thực vật biển hóa thạch phát hiện thấy trong grasp động là minh chứng về nguồn gốc, sự tạo ra, tăng trưởng của di tích, không chỉ là có mức giá trị về danh thắng mà còn tồn tại lợi ích về địa chất cổ sinh học.
Các nhà nghiên cứu và phân tích về lịch sử vẻ vang thì nhận định rằng, núi Mằn từng là đại bản doanh của quân đội nhà Lý trong cuộc kháng Tống thế kỷ XI. Trong hai lần kháng chiến chống giặc Nguyên – Mông (1285, 1288), núi Mằn được Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn chọn làm đại bản doanh dự bị sách lược của đạo thủy binh nhà Trần. Sau thành công trận Bạch Đằng năm 1288, vua Trần Thánh Tông đã lãnh đạo quân đội nhà Trần vượt biển tiến vào vịnh Cửa Lục, đóng quân tại núi Mằn rồi từ đó tiến lên chặn đánh và truy kích quân Nguyên do Thoát Hoan lãnh đạo trên đường tháo chạy về nước qua đường Đình Lập – Lạng Sơn…
