(TITC) – Quần thể danh thắng Tràng An xuất hiện diện tích quy hoạnh 6.172ha thuộc địa phận huyện Hoa Lư, Gia Viễn, Nho Quan, thị xã Tam Điệp và thành phố Ninh Bình, cách thủ đô TP Hà Nội khoảng 90km về phía đông nam. Bao vòng quanh quần thể là vùng đệm xuất hiện diện tích quy hoạnh 6.268ha, hầu hết là đồng ruộng và làng mạc. Là phòng xuất hiện sự hòa lẫn giữa tự nhiên và văn hóa truyền thống, quần thể danh thắng Tràng An có ba vùng được bảo vệ liền kề nhau là Khu di tích lịch sử lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống cố đô Hoa Lư, trung tâm danh thắng Tràng An-Tam Cốc-Bích Động và rừng nguyên sinh đặc dụng Hoa Lư.
Trực thuộc phòng nhiệt độ nhiệt đới gió mùa nóng ẩm, quần thể danh thắng Tràng An là vùng bán sơn địa xuất hiện phương tăng trưởng cộng đồng theo phía tây-bắc – đông nam. Phía bắc và tây-bắc Tràng An là các dải đồi Bái Đính; phía tây-nam và nam là dải đá vôi Đồng Tâm – Sơn Hà, Tam Cốc – Bích Động; phía đông nam và phía đông bắc là dải đá vôi Trường Yên; phía phía đông bắc và bắc là dải đá vôi Tràng An. Tràng An xuất hiện mạng lưới sông suối khá tăng trưởng với sông Hoàng Long ở phía bắc, sông Chanh ở phía đông, sông Hệ ở phía nam, sông Bến Đang ở phía tây cùng mạng lưới hệ thống sông Sào Khê, Ngô Đồng, Đền Vối trực thuộc vùng lõi di tích. Trước đây, phòng Tràng An đã trở nên biển xâm lấn, biến cải nhiều lần rồi nâng lên trở thành đất liền như lúc bấy giờ. Sự thi công địa chất trong tiến trình lâu dài đã tạo ra những phong cảnh ngoạn mục – một sự pha trộn trong những ngọn núi dạng tháp xuất hiện vách dốc đứng trong khu rừng rậm nhiệt đới nguyên sinh, bao vòng quanh những trũng, thung lớn, sâu, chứa nước trong và tĩnh lặng thông với vô số các cling động và sông suối ngầm, nhiều chỗ hoàn toàn có thể lưu thông bằng thuyền.
Các lợi ích vượt trội
Giá trị văn hóa truyền thống
Tràng An là xung quanh vị trí vượt trội ở phòng Đông Nam Á và trên toàn cầu tiềm ẩn những minh chứng khảo cổ phong phú và vẫn còn đấy được bảo tồn gần như là nguyên trạng, hầu hết là vỏ ốc, vỏ sò, xương động vật, đồ gốm, công cụ bằng đá điêu khắc, nền bếp, gốm vặn thừng và di cốt người. Đó là kho tư liệu vô giá đã cho chúng ta biết sự ưa thích ứng của người tiền sử với những thay đổi trọng điểm về thiên nhiên môi trường kéo dài thêm hơn nữa 30.000 năm, ít nhất từ thời kỳ Băng hà sau cùng. Trong thời hạn này, họ đã trải qua một số trong những thay đổi địa lý và nhiệt độ khắc nghiệt nhất trong lịch sử dân tộc trái đất. Không chỉ có thế, các di tích văn hóa truyền thống lịch sử dân tộc như đền, chùa, cung điện cũng góp thêm phần bổ sung cập nhật và gia tăng nhiều tư liệu khảo cổ học.
Giá trị thẩm mỹ và làm đẹp
Phong cảnh tháp karst Tràng An là một trong những phòng đẹp và ngoạn mục nhất thuộc loại này trên toàn cầu, gồm hầu hết một loạt các tháp karst dạng nón với vách dốc đứng cao 200m so với nền đất và mực nước xung vòng quanh. Xen kẹt các đỉnh núi hình tháp là mạng lưới hệ thống các thung lũng và hố sụt karst xuất hiện độ nông sâu không giống nhau. Trong các hố sụt là các đầm lầy bồi tích rộng, nối thông với nhau bởi các dòng suối ngầm xuyên qua núi tạo thành vô số cling luồn, trên trần cling lấp lánh lung linh những thạch nhũ muôn hình vạn trạng. Hòa vào vẻ đẹp của phong cảnh karst là thảm rừng nguyên sinh dày, phủ lấy các vách đá, mang lại làn gió mát mẻ, hoang sơ. Điểm xuyết trong những ngọn núi hùng vĩ, cling động huyền bí, sông nước thanh tĩnh là những đền, chùa, miếu rất linh thiêng. Đặc trưng, phong cảnh của vùng đệm xung vòng quanh Tràng An tạo ra một bức tranh cuộc sống thường ngày vùng quê truyền thống lịch sử sinh động, quyến rũ với những ngôi làng nhỏ nối với nhau bởi các tuyến đường đất hoặc đường mòn cùng mạng lưới sông suối và sông ngòi.
Giá trị địa chất – địa mạo
Tràng An minh chứng cho những tiến trình sau cùng của thời kỳ tiến hóa karst trong thiên nhiên môi trường nhiệt độ nhiệt đới ẩm. Thành phầm của thời kỳ phân cắt mạnh các khối đá vôi lớn trong hàng trăm triệu năm là một dãy hoàn hảo các dạng địa hình đá vôi nổi bật, có tháp, lũng (hố karst), thung lũng (hố sụt), các cấu trúc sụt lở, các lớp trầm tích, cling ngầm và sông ngầm, cling động và trầm tích cling động. Mạng lưới các đứt gãy music music giao nhau chia cắt phòng thành các ô mạng và xúc tiến sự tăng trưởng của những trũng karst tròn, kín. Sự hiện hữu thoáng mát của một loạt các ngấn xâm thực trên các vách đá với những cling động, nền sóng vỗ, ngọt ngào bãi tắm biển và vỏ sò là những minh chứng cho mực nước biển cũ.
Ngày 23/6/2014, tại thủ đô Doha (Qatar), Ủy ban Di sản Thế giới thuộc Tổ chức triển khai Giáo dục, Khoa học và Văn hóa truyền thống của Liên hợp quốc (UNESCO) đã chính thức ghi danh Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) vào hạng mục Di sản Văn hóa truyền thống và Thiên nhiên toàn cầu dựa vào 3 tiêu chuẩn: văn hóa truyền thống, vẻ đẹp thẩm mỹ và làm đẹp và địa chất – địa mạo.
Các điểm tham quan chính
Khu di tích lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống cố đô Hoa Lư: đền vua Đinh, đền vua Lê, chùa Cổ Am, chùa Kim Ngân, chùa Duyên Ninh, chùa Nhất Trụ, phủ Vườn Thiên, đền thờ công chúa Phất Kim, động Thiên Tôn…
Khu danh thắng Tràng An: đền Trình, đền Trần, đền Tứ Trụ, phủ Khống, phủ Đột, cling Địa Linh, cling Sinh Dược, cling Mây, cling Tối, cling Sáng, cling Nấu Rượu, cling Ba Giọt, quần thể chùa Bái Đính…
Khu danh thắng Tam Cốc – Bích Ðộng: chùa Bích Động, chùa Linh Cốc, đền Thái Vi, động Thiên Hương, động Tiên, động Thiên Hà, cling Bụt, cling Múa, cling Cả, cling Hai, cling Ba, Thung Nham, Thung Nắng, làng cổ Cố Viên Lầu…
Phạm Phương
