Trực thuộc mạng lưới hệ thống Trung tâm giải trí công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng, Vườn Quốc gia Phja Oắc – Phja Đén (Nguyên Bình) nổi tiếng với nhiều cảnh sắc tự nhiên tuyệt đẹp, mang đậm nét hoang sơ, còn lưu giữ nhiều loài động, thực vật quý quý hiếm lợi ích về nghiên cứu và phân tích khoa học, bảo tồn nguồn gen và giáo dục môi trường tự nhiên.
Đi từ thành phố Cao Bằng theo quốc lộ 34 hay từ quốc lộ rẽ qua đèo Côlêa, khách nước ngoài sẽ đến Vườn Quốc gia Phja Oắc – Phja Đén. Vườn được xây dựng ngày 11/1/2018 với tổng quy hoạch tự nhiên 10.593,3 héc ta, trong đó xuất hiện trên 8.100 héc ta rừng thuộc địa phận các xã: Thành Công, Quang Thành, Phan Thanh, Hưng Đạo và thị trấn Tĩnh Túc (Nguyên Bình).
Đỉnh Phja Oắc xuất hiện độ cao 1.931 m, được ví như “nóc nhà” phía Tây của tỉnh. Rừng ở đây thuộc kiểu “rừng kín thường xanh, mưa ẩm á nhiệt đới” xuất hiện 1.287 loài thuộc 786 chi trong 202 họ thực vật của 6 ngành thực vật tại vườn; trong đó xuất hiện nhiều loài thực vật quý hiếm thuộc Sách Đỏ Việt Nam…
Hiện nay vườn xuất hiện 496 loài động vật xuất hiện xương sống, ngoài ra còn hàng nghìn loài động vật không xương sống, côn trùng… Trong số các loài động vật mang tên trong hạng mục đã xác lập được 58 loài động vật quý hiếm, tất cả 30 loài thú mang tên trong Sách Đỏ Việt Nam; xuất hiện 12 loài bò sát, trong đó 3 loài ở thứ hạng vô cùng nguy cấp; xuất hiện 3 loài ếch nhái, trong đó 2 loài ở thứ hạng vô cùng nguy cấp. Đó là nguồn tài nguyên vô cùng quý hiếm, những nguồn gen động vật này có mức giá trị tài chính và lợi ích bảo tồn cao.
Về địa chất, Vườn Quốc gia Phja Oắc – Phja Đén xuất hiện phòng núi đá vôi với những dòng sông ngầm; những thung lũng, lòng chảo và dốc tụ nằm xen giữa các dãy núi thấp và trung bình. Đó là môi trường tự nhiên tiện lợi cho công tác nghiên cứu và phân tích khoa học, giáo dục môi trường tự nhiên, là nơi nghiên cứu và phân tích tuyệt vời cho những nhà nghiên cứu và phân tích, đặc trưng là nghiên cứu và phân tích về nhiều mẫu mã sinh học.
Thiên nhiên đã ban tặng cho Phja Oắc – Phja Đén môi trường tự nhiên không khí trong lành, nhiệt độ thoáng đãng. Đặc trưng, ở đây còn chứa đựng nhiều điều kỳ diệu của tự nhiên, được tạo thành bởi các dãy núi cao trùng điệp và các dải rừng xanh, thảm thực vật rừng mang đậm nét hoang sơ của vùng rừng núi vòng quanh năm mây phủ, tạo thành bức tranh phong cảnh hợp lý, thơ mộng và vô cùng mê hoặc.
Đến Phja Oắc – Phja Đén mùa nào thì cũng đẹp, nhưng thú vị nhất là những ngày đông nắng nhẹ, khi tuyết rơi trên đỉnh núi. Không gian bạc đi, những vạt cây như thâm trầm thêm tạo thành bức tranh thơ mộng và hùng vĩ, chứa đựng nhiều điều kì diệu của tự nhiên. Đồng thời, phân bổ xung vòng quanh phòng vườn là làng bản, dọc theo những con suối xuất hiện ruộng bậc thang, những triền đồi được đồng bào trồng lúa, sắn, ngô… và nhiều chủng loại cây chè, sở, trẩu… Đó là ưu thế để tăng trưởng du ngoạn sinh vật cảnh, du ngoạn nghỉ ngơi của tỉnh./.
