Một chiều tháng 3, Cửa Hàng chúng tôi xuất hiện tại di tích Him Lam, nơi mở màn Chiến dịch Ðiện Biên Phủ (13/3/1954). Ðây là một trong số di tích thành phần trọng điểm của di tích lịch sử vẻ vang cấp vương quốc đặc biệt quan trọng Chiến trường Ðiện Biên Phủ. Bên trong di tích, nhiều hạng mục công trình xây dựng đã được xây dựng từ lâu. Trên những quả đồi lịch sử vẻ vang, cạnh bên các bia tưởng niệm là mạng lưới hệ thống công sự và công trình xây dựng chiến đấu đã được phục dựng khá nguyên vẹn…
Một góc cứ điểm 2 tại di tích Him Lam.
Phải thú thật rằng, hơn hai mươi năm sinh sống trên mảnh đất nền này nhưng đó là lần thứ nhất tôi đặt chân đến Di tích Him Lam tuy vậy nó chỉ nằm cách trung tâm TP. Ðiện Biên Phủ 2,5km. Ðây là nơi ghi dấu chiến công thứ nhất của Quân đội nhân dân Việt Nam trong Chiến dịch Ðiện Biên Phủ 1954.
Him Lam là một trong những trung tâm đề kháng kiên cố nhất của quân đội Pháp, là lá chắn bảo vệ vòng ngoài phân trung tâm, án ngữ con phố 41 từ Tuần Giáo vào Ðiện Biên Phủ (nay là quốc lộ 279). Trung tâm đề kháng Him Lam đồng thời 2 trung tâm đề kháng thuộc phân trung tâm Bắc là Ðộc Lập và Bản Kéo tạo thành tuyến bảo vệ vòng ngoài của quân đội Pháp nhằm bảo vệ Tập đoàn lớn cứ điểm Ðiện Biên Phủ. Vì toạ lạc trọng điểm, lại xuất hiện địa hình tiện lợi nên Pháp đã sắp đặt xây dựng thành 3 cứ điểm nằm trên 3 mỏm đồi, tạo ra thế chân kiềng vững chãi, tạo thành điểm tựa vòng tròn, có thể chống đỡ cả 4 phía khi bị quân ta tiến công vào. Ngoài mạng lưới hệ thống công sự kiên cố với những tuyến giao thông vận tải hào ngang dọc nối tiếp các đơn vị lãnh đạo, các hầm, ụ súng, hỏa điểm kín… quân Pháp còn sắp đặt rất nhiều mạng lưới hệ thống vật cản, công sự dày đặc từ chân đồi lên tới mức đỉnh đồi.
Sau nhiều ngày sẵn sàng chuẩn bị cho trận đánh mở màn, đúng 17 giờ ngày 13/3/1954 trận pháo kích của ta bất thần tiến công kinh hoàng vào cứ điểm Him Lam mở màn cho Chiến dịch Ðiện Biên Phủ. Trung tâm Ðề kháng Him Lam chìm trong khói lửa. Do bị tiến công đột ngột nên quân Pháp vô cùng hoảng sợ. Sau 40 phút các đồng chí đã mở được một đường tiến công xuyên qua lớp hàng rào dây thép gai và bãi mìn. Tiểu đội xung kích do Trần Can đứng vị trí số 1, giương cao lá cờ “quyết chiến, quyết thắng” xông lên tiến thẳng về phía Sở lãnh đạo của địch trên đỉnh đồi. Ðến đây Tiểu đội của anh vấp phải sự chống trả quyết liệt từ lô cốt của địch. Bằng sự mưu trí, gan dạ của người lãnh đạo, sau một thời hạn ngắn đã vô hiệu hóa được ổ súng máy của địch trong lô cốt. Trần Can nhanh gọn lẹ cắm lá cờ “quyết chiến, quyết thắng” lên nóc hầm lãnh đạo của địch. Ðây là lá cờ “quyết chiến, quyết thắng” thứ nhất của quân đội ta cắm trên cứ điểm phòng ngự của địch. Ðến 20 giờ 30 phút, Tiểu đoàn 130 đã tiêu diệt gọn Ðại đội Lê dương số 11 của địch, làm chủ trọn vẹn cứ điểm số 3 trong Trung tâm đề kháng Him Lam.
Trên cứ điểm số 2, cũng là nơi mà Anh hùng liệt sĩ Phan Ðình Giót đã “lấy thân mình lấp lỗ châu mai” và dũng cảm hello sinh để đồng đội xông lên tiêu diệt các vị trí phòng ngự của địch… Theo quan sát của Cửa Hàng chúng tôi, các lô cốt, ụ súng và mạng lưới hệ thống giao thông vận tải hào đã được phục dựng khá nguyên vẹn. Quan sát trận địa rất có thể tưởng tượng được sự gay cấn, quyết liệt trong trận chiến mở màn Chiến dịch Ðiện Biên Phủ ra mắt 66 năm vừa qua. Tại phần bia tưởng niệm, nơi Anh hùng liệt sĩ Phan Ðình Giót hello sinh, Cửa Hàng chúng tôi phát hiện mấy người phụ nữ đến dâng hương, phát dọn, vệ sinh nơi xung vòng quanh. Ðó là những người dân sinh sống ở gần nơi này. Vào mỗi dịp kỷ niệm mở màn Chiến dịch Ðiện Biên Phủ hay các ngày lễ, tết của dân tộc, họ thường đến đây để thắp hương, tri ân các hero liệt sĩ.
Khi mặt trời còn cách đỉnh núi hơn một con sào, Cửa Hàng chúng tôi rời di tích lịch sử vẻ vang Him Lam nhưng trong tim vẫn ngổn ngang những tiếc nuối. Tiếc là vì một di tích lịch sử vẻ vang trọng điểm và có mức giá trị như vậy mà đến nay vẫn không được ứng dụng reviews với khách nước ngoài? Nhiều hạng mục đã được phục dựng, xây mới từ lâu mà đến nay vẫn không được ứng dụng sử dụng…
Ðem những do dự ấy trao đổi với ông Nguyễn Anh Ðạo, Giám đốc Ban Quản lý di tích (Sở Văn hóa truyền thống, Thể thao và Du lịch) thì được biết: Dự án Bất Động Sản trùng tu tôn tạo Trung tâm Ðề kháng Him Lam được triển khai từ thời điểm năm 2006 do Ban Quản lý di tích tỉnh Ðiện Biên (nay là Ban Quản lý Dự Án BĐS các công trình xây dựng gia dụng và công nghiệp tỉnh) làm chủ góp vốn đầu tư. Ðến năm 2018 đã cơ bản triển khai xong một vài hạng mục và được chuyển nhượng bàn giao cho Sở Văn hóa truyền thống, Thể thao và Du lịch vận hành, khai thác. Tuy nhiên, cho tới nay (sau 14 năm triển khai trùng tu tôn tạo) một vài hạng mục vẫn chưa triển khai xong nên chưa thể ứng dụng khai thác, phục vụ khách hàng du ngoạn.
Trong hoàn cảnh tỉnh Ðiện Biên đã ưu tiên mọi nguồn lực có sẵn để góp vốn đầu tư cho tăng trưởng du ngoạn; xác lập đưa du ngoạn trở thành ngành tài chính mũi nhọn, là trọng trách trọng tâm trong tăng trưởng tài chính xã hội, thì các đơn vị tương quan cần sớm xuất hiện giải pháp phối hợp để Dự án Bất Động Sản Trùng tu, tôn tạo Trung tâm Ðề kháng Him Lam phát huy hiệu suất cao.
