Theo thẩm định và đánh giá của Tỉnh ủy Khánh Hòa, công tác bảo tồn, phát huy lợi ích của những di tích lịch sử hào hùng – văn hóa truyền thống trên địa phận tỉnh Khánh Hòa được cấp ủy, chính quyền sở tại nhiều cấp tâm điểm chỉ huy thực thi và đạt được một vài kết quả. Một số trong những di tích đã được gắn bia, nhằm giữ gìn di tích, tôn tạo cảnh sắc; giáo dục lịch sử hào hùng, truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống, tuyệt vời cách mạng cho thế hệ trẻ, gắn với tiếp thị, tăng trưởng phượt…
Biểu diễn múa Chăm phục vụ khách hàng tham quan, phượt tại tháp Bà Ponagar, TP Nha Trang (Khánh Hòa). Ảnh: Thanh Hà/TTXVN
Tuy nhiên, trên trong thực tiễn, công tác này còn tránh, vất vả như: Một số trong những di tích chưa lập hồ sơ xếp hạng, nhất là các di tích gắn với những sự kiện lịch sử hào hùng tiêu biểu vượt trội của những thời kỳ cách mạng, kháng chiến của tỉnh. Việc phạm vi một vài di tích để xác lập nơi bảo vệ I cần bảo vệ nguyên trạng. Việc khai thác lợi ích của di tích phục vụ tuyên truyền, tiếp thị phượt không được tâm điểm đúng mức…
Để tăng cường thực thi việc bảo tồn và phát huy lợi ích của những di tích, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Khánh Hòa đã phát hành Chỉ thị số 21-CT/TU yêu cầu những cơ quan tác dụng, địa phương trong tỉnh khẩn trương triển khai xong việc lập hồ sơ xếp hạng, cắm mốc di tích, bia di tích theo như đúng quy định pháp lý.
Trước mắt, những cơ quan tác dụng, địa phương tổ chức lập hồ sơ xếp hạng, cắm mốc xác xác định trí nơi bảo vệ I riêng với các di tích là căn cứ Cách mạng của Tỉnh ủy trong hai cuộc kháng chiến chưa xếp hạng, gồm Căn cứ Đồng Bò (Nha Trang), Đồng Trăn (huyện Diên Khánh), Hòn Hèo, Đá Bàn (thị xã Ninh Hòa). Hồ sơ xác lập rõ nơi bảo vệ I, các kiến trúc, hiện vật cần bảo tồn nguyên trạng hoặc phục dựng lại; đáp ứng lợi ích lịch sử hào hùng, văn hóa truyền thống của di tích.
Ngoài ra, tỉnh kế hoạch tu bổ, tôn tạo các di tích, nhất là các di tích đã xuống cấp trầm trọng; thường xuyên tu bổ, tôn tạo các di tích tích là căn cứ cách mạng của Tỉnh ủy đã được xếp hạng, như Hòn Dù, Hòn Dữ (huyện Khánh Vĩnh), Tô Hạp (huyện Khánh Sơn); phân tích upgrade và góp vốn đầu tư hoàn hảo một vài di tích xuất hiện điều kiện kèm theo gắn với tăng trưởng phượt như Căn cứ cách mạng Đồng Bò (Nha Trang), Khu vực lưu niệm Tàu C235 (đường Hồ Chí Minh trên biển) thuộc địa phận xã Ninh Vân, thị xã Ninh Hòa, đã được Bộ Văn hóa truyền thống – Thể thao và Du lịch công nhận Di tích lịch sử hào hùng cấp vương quốc, Khu Di tích mộ bác sĩ Alexandre Yersin (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm).
Trong công tác này, tỉnh khuyến nghị xã hội hóa việc bảo tồn, phát huy lợi ích của di tích; thu hút góp vốn đầu tư xây dựng các Dự Án BĐS phượt gắn với những Khu di tích lịch sử; các tuyến, điểm phượt liên kết với những di tích. Việc góp vốn đầu tư, upgrade di tích đáp ứng hài hòa và hợp lý các tiềm năng, đúng quy định pháp lý; giữ gìn, tôn tạo cảnh sắc di tích; tăng trưởng phượt; nâng lên đời sống của người dân; tuyên truyền, giáo dục lịch sử hào hùng, truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống; bảo vệ an toàn – quốc phòng.
Đồng thời việc góp vốn đầu tư tôn tạo, bảo tồn các di tích, tỉnh Khánh Hòa tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về lợi ích của những di tích, nhất là ý nghĩa, vai trò của những di tích gắn với những sự kiện lịch sử hào hùng tiêu biểu vượt trội của những thời kỳ cách mạng, kháng chiến của tỉnh; về việc khẩn cấp phải bảo tồn, phát huy lợi ích của những di tích… với những hình thức như dã ngoại về nguồn, xây dựng tài liệu tuyên truyền, phóng sự, thi tìm hiểu lịch sử hào hùng…
Tỉnh ủy Khánh Hòa lưu ý chính quyền sở tại các địa phương xuất hiện chủ trương nâng lên đời sống của người dân trong vùng di tích gắn với những sự kiện lịch sử hào hùng tiêu biểu vượt trội của những thời kỳ cách mạng, kháng chiến của tỉnh; tuyên truyền, kêu gọi nhân dân tham gia bảo tồn và phát huy lợi ích của di tích. Các địa phương tâm điểm tương hỗ kinh phí đầu tư tu bổ, bảo vệ các di tích và hiện vật gắn với di tích đang trực thuộc khuôn viên đất, nhà tại của người dân (hầm kín); đồng thời, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho những mái ấm gia đình hạ tầng cách mạng, nhất là những dịp lễ, tết.
Ông Nguyễn Tấn Tuân, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa cho thấy thêm: Thực hiện Chỉ thị 21-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Khánh Hòa, chính quyền sở tại địa phương sẽ tổ chức thanh tra rà soát, kiểm tra tình trạng các di tích, nhất là di tích gắn với những sự kiện lịch sử hào hùng tiêu biểu vượt trội của những thời kỳ cách mạng, kháng chiến để kế hoạch trùng tu, tôn tạo, bảo vệ và phát huy lợi ích của những di tích.
Mới gần đây, Khánh Hòa đã xuất hiện một vài event, Dự Án BĐS tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử hào hùng, văn hóa truyền thống trên địa phận trong tiến trình 2021 – 2025, trong đó có những di tích lịch sử hào hùng gắn sát với những thời kỳ Cách mạng, như: Căn cứ cách mạng Hòn Dữ, Di tích lịch sử hào hùng cách mạng trụ sở Ủy Ban Nhân Dân cách mạng lâm thời huyện Ba Ngòi…
Tỉnh đang triển khai tôn tạo di tích Thành cổ Diên Khánh với tổng kinh phí đầu tư ước tính hơn 100 tỷ việt nam đồng. Đấy là dự án công trình do nhà Nguyễn xây dựng năm 1793, thời hạn dài là trung tâm hành chính, tài chính, văn hóa truyền thống của tỉnh Khánh Hòa (1802-1945) và cũng là tổng hành dinh của Nghĩa quân Cần Vương tại Khánh Hòa trong những ngày đầu khánh chiến chống Pháp.
