Trong khu vực làng quê yên bình xã Lương Lỗ, huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ, chùa Bảo Sái với tuổi đời gần 700 năm không chỉ là đẹp về kiến trúc, phong cảnh, vị trị mà còn phải tiềm ẩn những lợi ích văn hóa truyền thống vật thể và phi vật thể độc đáo và khác biệt, gắn bó với biết bao thăng trầm của làng quê; là nơi phật tử, nhân dân và khách nước ngoài thập phương tìm về để thấy sự tĩnh tại trong tâm trong số những bộn bề, tấp nập của cuộc sống thường ngày thường nhật.
Chùa Bảo Sái.
Tương truyền Bảo Sái cổ tự được khởi dựng vào tầm năm 1402 trên một khu đất nền hình vuông vắn nằm trọn trong tâm của mạng lưới hệ thống các ngôi đền cổ rất linh thiêng thờ tự những người dân con của Vua Hùng. Chùa được đặt theo tên của ngài Bảo Sái, là đệ tử thân tín của Điều ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông và cũng là người đã trấn tích quang lâm xây dựng am tu tại đây ngay từ những ngày thứ nhất.
Chùa còn tàng trữ nhiều bức tượng phật quý.
Không bề thế, trang trọng nhưng Bảo Sái tự lại quy tụ được cái linh khí của một vùng đất thiêng, ẩn mình dưới những bóng mát xanh mát toát lên sự thanh tịnh và khiêm nhường. Trước chùa xuất hiện một ao nước lớn, xưa kia để vào được trong chùa chiêm bái và tụng niệm, phải xuất hiện người chèo thuyền ứng dụng, rồi sau người dân đã bắc cầu nhỏ nối từ đê vào chùa để tiện lưu thông. Theo thời hạn trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, ngày này Chùa Bảo Sái đã được cải quan, trở thành chốn già lam rộng lớn khang trang, đáp ứng nhu cầu nhu yếu tu học của phật tử, giúp họ tu bồi đạo đức, nuôi dưỡng thân tâm, trở thành một người dân có ích cho xã hội với thiện tâm trong sáng trải qua việc học hỏi giáo lý và tích tạo các công đức thiện lành từ các sinh hoạt như: làm công quả, làm từ thiện, tương hỗ các khóa tu, ngày lễ… Phật tử đến chùa đều được phía dẫn tận tình từ trang phục lễ chùa đến việc đi nhẹ, nói khẽ, hay việc không thắp nhang vô vạ, thay vì lễ bái khắp nơi hãy ngồi tĩnh lặng để thở, tiếp xúc với nguồn năng lượng trong lành của Phật trong khu vực thanh tịnh, bình an.
Khuôn viên chùa được xây dựng rất đẹp.
Trải qua rêu phong của thời hạn, chùa từng bị ngập nước bởi trận vỡ đê sông Hồng (1971) sau được dựng lại đơn sơ được làm bằng gỗ bạch đàn, rồi tới những trận bão năm 1973; năm 1985 chùa chỉ với trơ lại một đốc chơ vơ giữa ao bèo hiu quạnh.
Được sự tâm điểm của rất nhiều cấp, ngành, địa phương và nhân dân trong vùng và phật tử gần xa, chùa được tôn tạo lại theo phía không thay đổi bản những gì vốn xuất hiện. Chùa hiện còn lưu giữ được 3 pho tượng Trúc Lâm Tam Tổ được làm bằng gỗ, sơn son thếp vàng và được điêu khắc rỗng ruột, bên trong xuất hiện khắc ghi lịch sử vẻ vang giản lược của từng pho. Đây sẽ là những báu vật mang lợi ích mỹ thuật và lịch sử vẻ vang, làm tôn thêm sự quý giá và nét cổ kính, uy nghiêm của ngôi chùa. Khám phá vẻ đẹp của Bảo Sái Tự cũng là dịp quý phật tử, khách nước ngoài được chiêm bái bảo tháp xá lợi Phật trang nghiêm thanh tịnh. Sát bên bảo tháp xá lợi, trong khuôn viên Bảo Sái tự còn tồn tại bức tượng phật phật Di Lặc bằng đá điêu khắc phiến trắng… Năm 1997 chùa được công nhận là Di tích lịch sử vẻ vang văn hóa truyền thống cấp tỉnh. Năm 2015, Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam công nhận chùa Bảo Sái là “Việt Nam linh thiêng cổ tự”. Đấy là một trong 18 ngôi chùa của toàn nước được Liên hiệp các tổ chức triển khai UNESCO Việt Nam vinh danh đợt đầu nhằm tôn vinh các lợi ích giáo dục, khoa học, văn hóa truyền thống; di tích lịch sử vẻ vang, di tích văn hóa truyền thống, vật thể, phi vật thể của trái đất.
Ngày lễ vu lan được tổ chức triển khai tại chùa.
Mỗi buổi chiều về, giữa khung cảnh yên bình của làng quê, tiếng chuông chùa Bảo Sái vang vọng khắp thôn quê hòa đồng thời gió, với vạn vật, từng hồi chuông chậm rãi rồi nhanh dần như thúc dền khiến cho lòng người bỗng nhẹ tênh, xua tan những mệt mỏi mỏi và nhọc nhằn.
Thanh Hương
