Đền thờ Ân sư tiền vãng ở Bến Tre

Đền thờ Ân sư tiền vãng. Ảnh: Nguyễn Sự

Nơi lưu danh 350 nhà giáo

Hai bên trụ cổng ra vào của đền xuất hiện ghi hai câu đối, như là chữ nho, nhưng là chữ quốc ngữ: “Ân sư giáo hóa tơ tầm vướng/ Nghĩa đệ phụng từ ánh nến cao”. Hiện không biết ai là tác giả. Cũng từ hai phía cổng một bên ghi “Kỷ dậu”, bên kia ghi “1969”. Chính vì vậy, xuất hiện nhiều người suy đoán rằng đền xây năm 1969.

Thật ra, theo những nhà giáo cao niên, đền đã xuất hiện từ trước, do thầy Nguyễn Văn Trinh (1901 -1975) là Hiệu trưởng thứ nhất của Trường Trung học công lập Kiến Hòa, tiền thân Trường trung học phổ thông Nguyễn Đình Chiểu ngày này, đã quyên góp xây dựng từ thời điểm năm 1956. Thời ấy, đền thờ được xây dựng được làm bằng gỗ, mái lợp ngói, nền tráng xi-măng cao ráo, kiến trúc theo lối đền thờ xưa, tôn nghiêm. Năm Kỷ dậu 1969, ông Mai Thọ Truyền (1905 – 1973), quê xã Long Mỹ (Giồng Trôm) lúc bấy giờ là Quốc vụ khanh – Đặc trách Văn hóa truyền thống (1968 – 1973) của chính quyền sở tại Thành Phố Sài Gòn, đã cấp ngân sách đầu tư, ông Nguyễn Văn Thiêm – Trưởng ty Tiểu học Kiến Hòa (1910 – 1986) đã lôi kéo quyên góp thêm từ phụ huynh và học viên, đứng ra trùng tu đền và cho ghi: Kỷ dậu – 1969.  Đến năm 1999, đền được Ủy Ban Nhân Dân tỉnh cho upgrade, lót gạch nền và hàng năm đều được tu sửa, sơn phết lại vào các dịp lễ, Tết.

Bên trong đền xuất hiện 1 bức biển gỗ rộng được đặt ngang chính diện, là bảng lưu danh 350 nhà giáo mà trong đó, Nguyễn Đình Chiểu là tên được đặt ngay giữa và lớn số 1. Hai bên là hai tấm biển nhỏ lưu danh 16 nhà giáo liệt sĩ và 10 nhà giáo từng tham gia kháng chiến từ trần, được thỉnh vào sau năm 1975. Ngoài ra, phía bên trái xuất hiện treo một tấm ảnh chân dung, dưới ảnh xuất hiện ghi: “Thầy Nguyễn Văn Trinh (1901 – 1975), Hiệu trưởng đầu tiên của Trường THCL Kiến Hòa – Bến Tre từ năm 1954 và cũng là người thầy lập miếu Tiên sư”.     

 Truyền thống hiếu học

Ngoài truyền thống lịch sử giàu lòng yêu nước, kiên cường, quật cường, Bến Tre còn giàu truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống, dân Bến Tre hiếu học. Dù là đất cù lao, bốn bề sông nước, giao thông vận tải cách trở, đời sống còn nghèo khó, khi Pháp đến xâm chiếm, trong số 152 làng ở cả hai cù lao Bảo và Minh của Bến Tre đã xuất hiện hơn 70 trường dạy chữ nho. Bà Lê Thị Mẫn (1786 – 1866), chồng mất sớm khi mới 33 tuổi, là một phụ nữ nhân từ, dậy con vừa nghiêm khắc, vừa tinh xảo, cả 3 người con đều đỗ cử nhân. Cảm phục nhân từ, vua Tự Đức đã phong tặng cho bà bức biển xuất hiện 4 chữ vàng “Hảo nghĩa khả phong”.

Dưới triều Nguyễn xuất hiện 3 tiến sỹ và 1 phó bảng. Bến Tre tự hào xuất hiện Phan Thanh Giản người quê ở cuối biển, đất Bãi Ngao, làng Bảo Thạnh (Ba Tri) đỗ tiến sỹ thứ nhất Nam Kỳ. Trong 269 vị đậu cử nhân Trường thi Gia Định, Bến Tre xuất hiện 31 người, chỉ đứng sau Gia Định. Trương Vĩnh Ký (1837 – 1898), người quê Cái Mơn, làng Vĩnh Thành (Chợ Lách) nói và viết thông thuộc 20 ngoại ngữ, xuất hiện chân trong hàng trăm hội khoa học châu Âu. Trương Vĩnh Ký cũng đồng thời là “ông tổ” của báo chí truyền thông và văn quốc ngữ Việt Nam.

Truyền thống hiếu học đã bắt nguồn cho truyền thống lịch sử “Tôn sư trọng đạo”, Bến Tre là nơi yên nghỉ ở đầu cuối của cụ Võ Trường Toản, là một nhà giáo Việt Nam nổi tiếng “học rộng, có tài thao lược và đức hạnh hơn người”; nơi yên nghỉ của cụ Nguyễn Đình Chiểu là một nhà giáo nhân cách lớn, một nhà văn hóa truyền thống chân chính, từ lâu nhân dân Bến Tre đã ngưỡng mộ tôn thờ.

Tôn sư trọng đạo

Đền thờ Ân sư tiền vãng cũng là biểu trưng của tinh thần “Tôn sư trọng đạo”. Ngoài thể hiện lòng biết ơn thâm thúy của thế hệ ngày này riêng với các bậc tiên sư thì mỗi nhà giáo được ứng dụng đền thờ phụng còn là một một tấm gương điển hình nổi bật trong ngành giáo dục, là niềm tự hào của thân nhân họ và thêm phần giáo dục các thế hệ học viên tinh thần yêu quê nhà tổ quốc, sẵn sàng xả thân vì vương quốc, dân tộc. Tuy nhiên, theo Cửa Hàng chúng tôi được biết, lúc bấy giờ tất cả chúng ta chưa tìm hiểu rất đầy đủ nhân thân của 350 nhà giáo đang rất được lưu danh trong đền.

Để thêm phần giáo dục, phát huy truyền thống lịch sử hiếu học, “tôn sư trọng đạo” của không ít thế hệ tiếp nối, đền thờ Ân sư tiền vãng Bến Tre đang rất được Sở Giáo dục và Huấn luyện và đào tạo lập hồ sơ kiến nghị Ủy Ban Nhân Dân tỉnh xem xét công nhận Di tích văn hóa truyền thống cấp tỉnh. Song tune với việc kiến nghị, theo Cửa Hàng chúng tôi, ngành giáo dục cũng cần được tổ chức triển khai sưu tầm và bằng rất nhiều cách, tìm hiểu rất đầy đủ nhân thân của 350 nhà giáo đang rất được lưu danh trong đền. Đồng thời, nghiên cứu và phân tích thể hiện tiêu chuẩn để thống nhất xem xét tiếp tục đưa những nhà giáo vượt trội đã mãn phần sau này, bổ sung cập nhật vào list hiện hữu.

Cần làm cho đền thờ Ân sư tiền vãng không những là nơi thăm viếng trong thời gian ngày Nhà giáo Việt Nam, các ngày lễ, Tết mà là còn là một nơi lui tới của không ít nhà giáo, học viên, nhân dân và khách hàng từ phương xa đến, thắp hương tưởng niệm những nhà giáo được tôn thờ. Đền thờ Ân sư tiền vãng là nơi dạy bài học kinh nghiệm làm người, cũng là cách khơi dậy truyền thống lịch sử hiếu học, tinh thần tôn sư trọng đạo, niềm tự hào của người dân quê nhà Đồng khởi Bến Tre.

Vũ Hồng Thanh