Trong trong thời hạn qua, công tác vận hành, bảo vệ, tôn tạo, phát huy lợi ích di tích văn hóa truyền thống vật thể trên địa phận tỉnh theo Luật Di sản văn hóa truyền thống và các văn bản tương quan mang lại hiệu suất cao tích cực, góp thêm phần phục vụ công tác nghiên cứu và phân tích, bảo tồn và phát huy lợi ích giáo dục truyền thống lâu đời, kêu gọi được nhiều nguồn lực có sẵn từ Trung ương tới địa phương để trùng tu, tôn tạo, phục hồi nhiều di tích. Qua này đã thu hút lượng lớn khách nước ngoài đến tham quan, tìm hiểu, học tập và nghiên cứu và phân tích tại những điểm di tích lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống của tỉnh, góp thêm phần tăng trưởng phượt của tỉnh.
Di tích tháp Cánh Tiên (TX An Nhơn) được trùng tu, tôn tạo phục vụ phượt.
Theo ông Bùi Tĩnh, Giám đốc Bảo tàng tỉnh, tỉnh đã phối phù hợp với nhiều cơ quan, đơn vị chức năng trong nước đã và đang tổ chức triển khai được nhiều hoạt động và sinh hoạt khoa học mà điển hình nổi bật là các cuộc khai thác khảo cổ học tại những nơi tọa lạc di tích, phế tích tháp Champa, lò gốm Champa, thành cổ Champa, di chỉ văn hóa truyền thống Sa Huỳnh – Truông Xe; thành Hoàng Đế, thành Cha… Ông Bùi Tĩnh cho biết thêm thêm: “Chúng tôi đã xây dựng bản đồ điện tử gia dụng – khảo cổ học Bình Định với gần 80 điểm di tích, phế tích từ các nền văn hóa truyền thống tiền Sa Huỳnh, Sa Huỳnh, Champa… ở 11 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh và đưa lên web site của Bảo tàng tỉnh. Đơn vị chức năng cũng tổ chức upgrade, chỉnh trang mạng lưới hệ thống kho bảo vệ hiện vật, các phòng trưng bày hiện vật theo chủ đề; xuất bản những tập san, tập gấp, sách ảnh trình làng về gốm cổ, thẩm mỹ và nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc Champa, kỷ vật thời kháng chiến; tổ chức triển khai nhiều event ngoại khóa để giáo dục lịch sử vẻ vang cho học viên tại bảo tàng, góp thêm phần trình làng và tiếp thị về truyền thống lâu đời lịch sử vẻ vang, đặc trưng văn hóa truyền thống của vùng đất và nhân sự Bình Định.
Theo thống kê đến nay, toàn tỉnh xuất hiện 133 di tích được xếp hạng; trong đó xuất hiện 2 di tích vương quốc quan trọng đặc biệt, 34 di tích vương quốc và 97 di tích cấp tỉnh, với rất đầy đủ nhiều chủng loại hình di tích lịch sử vẻ vang, khảo cổ, kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật và danh lam thắng cảnh. Sở hữu số lượng lớn di tích xuất hiện sự phong phú và đa dạng như vậy là một ưu thế lớn. Tuy nhiên từ đó công tác vận hành, bảo vệ, trùng tu, tôn tạo di tích cũng gặp nhiều khó khăn vất vả. Giám đốc Sở VHTT Tạ Xuân Chánh cho biết thêm: Di sản lớn yên cầu tất cả chúng ta phải nỗ lực lớn và thường xuyên. Với số lượng di tích nhiều, nằm rải rác trên địa phận tỉnh nên công tác vận hành gặp nhiều khó khăn vất vả. Trước mắt, Sở xây dựng Quy chế vận hành, bảo vệ và phát huy lợi ích di tích lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống, danh lam thắng cảnh trên địa phận tỉnh trình Ủy Ban Nhân Dân tỉnh xem xét phát hành để sở hữu những quy định cộng đồng. Thời gian tới, đồng thời việc tăng cường tuyên truyền Luật Di sản văn hóa truyền thống và các quy định tương quan, Sở phối phù hợp với các địa phương tổ chức thanh tra rà soát, kiểm kê di tích để xây dựng đề án bảo tồn và phát huy lợi ích di tích văn hóa truyền thống và trùng tu, tôn tạo, chống xuống cấp trầm trọng di tích lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống cấp tỉnh. Tăng nhanh công tác xã hội hóa, kêu gọi sức mạnh mẽ của cộng đồng dân cư để cùng cộng đồng tay với Nhà nước trong việc bảo tồn và phát huy lợi ích di tích…
Đoàn Ngọc Nhuận