Giá trị lịch sử vẻ vang và thẩm mỹ kiến trúc của di tích Cầu Ngói và Phủ Bà (Nam Định)

Giá trị lịch sử và nghệ thuật kiến trúc của di tích Cầu Ngói và Phủ Bà (Nam Định)

Ngày 6/6/2012, Bộ VH, TT và DL đã quyết định hành động cấp Bằng công nhận di tích Lịch sử dân tộc – Văn hóa truyền thống cho di tích Cầu Ngói và Phủ Bà, xã Bình Minh (Nam Trực). Di tích Cầu Ngói (còn gọi là Cầu Ngói Thượng Nông) và Phủ Bà nằm trên địa phận thôn Thượng Nông, xã Bình Minh nối liền với lịch sử vẻ vang của bà Nguyễn Thị Ngọc Xuân, là con một vị quan dưới triều Lê Trung Hưng, quê ở xã Thượng Nông (Nam Chấn) nay là xã Bình Minh.

Bà là cung phi của chúa Trịnh, xuất hiện nhiều đóng góp cho quê nhà như: công đức tiền làm cầu Thượng Gia, mua ruộng cấp cho dân nghèo trong làng, khuyên dân thao tác làm việc đức, trừ việc hại. Sau khi bà mất, dân làng Thượng Nông đã lập phủ thờ để tri ân công đức.

Di tích Cầu Ngói thôn Thượng Nông, xã Bình Minh (Nam Trực)

Cầu Ngói được xây dựng từ thời Hậu Lê theo lối kiến trúc lạ mắt “Thượng gia, hạ kiều” (trên là nhà, dưới là cầu) bắc qua sông Ngọc cạnh chợ Thượng, thôn Thượng Nông. Phần thượng gia được cấu thành bởi bộ khung gỗ tạo thành một mái nhà tại trên. Phía nam và phía bắc cầu được xây bằng gạch, rộng 1,7m, cao 2m, hai hồi đều phải sở hữu đại tự đắp nổi chữ “Thượng gia kiều” bằng chữ Hán. Nhà cầu xuất hiện 11 gian kết cấu kiểu kèo cầu tứ hàng chân, mỗi gian xuất phát từ một,45m đến 1,65m tạo ra một công trình xây dựng dài 17,35m nối hai bờ sông. Hai hàng cột cái, mỗi hàng xuất hiện 10 cột cạnh vuông 0,2m, cao 2m đặt sát hai bên lòng xà cầu. Các cột quân lại được làm bằng trụ tròn đường kính 0,17m, cao 1,65m đặt trên những đòn đánh ngang hai bên hông cầu. Trên cột là mạng lưới hệ thống 10 bộ vì kèo đỡ mái được làm kiểu kèo cầu giản dị, các hoành mái nối mộng với vì để tạo khoảng trống tối đa cho lòng cầu. Các bộ vì tạo thành những cánh tay đòn con vuông vươn qua cột cái, cột quân đến tận riềm mái. Phần hạ cầu gồm 3 phần là một mố cầu, dầm cầu và mặt cầu. Hai mố cầu được xây dựng trọn vẹn bằng các tảng đá to nhỏ không giống nhau, tảng lớn cỡ 1,7m x 0,6m x 0,4m; tảng nhỏ cỡ 0,5m x 0,4m x 0,2m, được xếp thông minh theo thứ tự lớn dưới nhỏ trên. Mố cầu dài 6,5m, hai mố cách nhau 4,5m tạo khoảng trống cho dòng nước lưu thông và thuyền bè qua lại. Dầm cầu được làm bằng hai cây gỗ lim, đường kính 0,4m. Trên hai thanh dầm dọc là 4 thanh dầm ngang cũng được làm bằng gỗ lim đường kính 0,2m, xuất hiện đầu nhô ra ngoài (dùng để làm đỡ chân cột trên). Mặt cầu được tạo bởi đường giữa cầu và hai hiên chạy dọc. Đường giữa cầu rộng 1,74m và được lát đá tảng xen kẽ nhau. Hai bên hiên chạy dọc cũng lát đá tảng tạo phần gờ cao hơn nữa phần mặt cầu là 0,15m.

Phủ Bà xây dựng cách Cầu Ngói 500m về phía bắc, là công trình xây dựng kiến trúc được xây dựng bởi vật liệu gạch là đa phần. Cổng Phủ mở phía tây-nam kiểu 2 tầng 8 mái, trên đắp đại tự “Từ thiện môn”. Phủ xuất hiện 3 gian với bình đồ kiến trúc chữ “Nhất” làm theo phong cách cổ đẳng 4 mái. Nền lót gạch đỏ. Bộ cánh cửa gian giữa gia công kiểu thượng tune hạ bức bàn. Cả 3 gian nội phủ đều xây bệ thờ vật liệu bằng vữa. Trên ban thờ gian giữa của phủ đặt tượng bà Nguyễn Thị Ngọc Xuân. Cạnh tượng của bà là tượng của thân phụ, thân mẫu; gian phía tây thờ mẫu Liễu Hạnh. Tượng tạc được làm bằng gỗ xuất hiện độ cao 0,50m ngồi trên ngai, khuôn mặt nhân từ, phúc hậu, toàn cảnh tượng được sơn son thếp vàng mang phong thái thẩm mỹ thời Nguyễn.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Phủ Bà là khu vực ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử vẻ vang cách mạng của địa phương, là nơi nuôi giấu cán bộ và tổ chức triển khai nhiều cuộc họp trọng điểm của huyện Nam Trực lãnh đạo trào lưu kháng chiến tại địa phương. Hằng năm vào tháng 3 âm lịch, nhân dân thôn Thượng Nông tổ chức triển khai liên hoan tiệc tùng để tưởng nhớ công lao bà chúa Nguyễn Thị Ngọc Xuân. Liên hoan ra mắt trong 3 ngày (20, 21 và 22 âm lịch). Tại liên hoan tiệc tùng này, ngoài phần lễ còn ra mắt các vui chơi dân gian, dân vũ lạ mắt như bơi chải ở sông Ngọc, hát chèo, đấu vật, chọi gà, tổ tôm điếm./.

Share on facebook
Facebook
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn
Share on tumblr
Tumblr

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Bình yên chùa Long Sơn

Bình yên chùa Long Sơn

Giữa thành phố Nha Trang sầm uất bỗng xuất hiện một không gian gian riêng mở ra yên bình dưới chân núi Trại Thủy (phường Phương Sơn), nơi xuất hiện ngôi chùa Long Sơn hơn trăm năm tuổi. Chùa còn được gọi là chùa Phật Trắng hoặc Đăng Long tự. Đây là điểm đến lựa chọn hành hương,

Đọc tiếp »
Hồ Khởn – Điểm du lịch sinh thái ở Tuyên Quang

Hồ Khởn – Điểm phượt sinh vật cảnh ở Tuyên Quang

Du khách hàng đến với Hàm Yên, ngoài những danh thắng đẹp và tiệc tùng, lễ hội lạ mắt đậm đà bản sắc dân tộc, khách nước ngoài còn hoàn toàn có thể chọn hồ Khởn làm điểm phượt sinh vật cảnh. Hồ Khởn thuộc địa phận xã Thái Sơn (Hàm Yên), cách trung tâm

Đọc tiếp »